Para Politikası Kurulu gelecek haftaki toplantısında beklentilerde adeta konsensus (Faiz indirimi tahmin oranı %79’a yükseldi.) haline gelen faiz indirimi kararı için toplanacak. Gerek uzmanlar gerekse piyasalar enflasyon rakamlarındaki düşüşün ardından politika faizinde tahminen 250 baz puanlık indirim bekliyorlar. TCMB Başkanı Fatih Karahan Londra'daki toplantıda faiz indirimi konusunda yaptığı açıklama sonrası piyasadaki uçuk tahmin oranları oldukça azaldı, tahminlerde 200-250 baz puan civarındaki indirim beklentisi genele yayıldı. Sn. Başkan söz konusu toplantıda “Faiz indirimine yönelik kararlarda yurtiçi tasarruf sahiplerinin mevduat tercihlerinin belirleyici olacağını vurguladı.” Olası faiz indirimlerine temkinli yaklaşılacağının sinyalini verdi. Aylık enflasyon oranlarındaki gelişme, jeopolitik risklerin azalması, petrol fiyatlarındaki gerileme, turizm sezonu nedeniyle kur baskısının sınırlı kalacağı ve rezervlerdeki artış faiz indiriminin gerekçelerini oluşturuyor.
TCMB’nin faiz indirimi konusunda temkinli olmasını anlayışla karşılamak gerekiyor. Nedenlerini şöyle özetlemek mümkün: Öncelikle belirtelim ki ekonomik aktivite canlılığını koruyor. Perakende ticaret hacmi mayıs ayında %1,6 artarken yıllık büyüme de %1,77 ile güçlü bir seyir izliyor. Sanayi üretim endeksi uzun süren daralmanın ardından toparlanmaya başladı. Hizmet ve inşaat üretim endeksleri büyümeye paralel. Kira ve gıda enflasyonundaki düşüş seyri yavaş. TÜFE düşüşünden önemli oranda ayrışıyorlar. Bütçe açığı oldukça yüksek, haziran ayında 330 milyar TL açık veren bütçenin yıllık açığı 2,34 trilyon TL'ye ulaştı. Aynı ayda vergi gelirleri %45 artarken faiz giderleri %178 arttı. Faiz giderinin yıllık artışı ise %86.Gerçekten enflasyona göre yüksek fahiş reel faiz ödemesi var. TCMB zararı yaklaşık 900 milyar TL. Bunun sonucu parasallaşma, yüksek reel faizle tasarrufçunun tüketimini arttırmak. Enflasyonist gelişme. Bütçe açığının GSYH’ye oranı %4,9. Bu nedenle ekonomi yönetimi faiz gelirlerindeki stopaj oranlarını yükseltti. Bu durumun Merkez Bankası'nın dolarizasyonu azaltma politikası ile çeliştiği yönünde hayli eleştiri yapıldı. Haziran ayında kur sepeti artış oranı %2,8 oldu. Yılbaşından bu yana artış %20.Bu artışların mal enflasyonuna geçişkenliği söz konusu. 19 Mart'tan bu yana gerek iç siyasi gerginlikler gerekse haziran ayındaki jeopolitik gelişmeler beklentileri hemen bozdu, iyileşmeleri hayli zaman alacak. Yılın ilk çeyreğinde gerçekleşen çıktı açığı TCMB tahminlerine göre oldukça düşük seyretti. Ekonomik büyüme açısından olumlu gibi görünse de büyüme enflasyon ödünleşmesi olmadan fiyat istikrarına ulaşmak mümkün olmuyor. Çekirdek enflasyon göstergeleri manşet enflasyondan daha yüksek. Gıda enflasyonunda daha önceki yıllardaki artış oranları %12'ler civarında iken bugün yavaşlasa da %30'lar civarında. Tarım ürünleri üretici fiyat endeksinde yükselmeler mevcut. En son aylık %18,82, yıllık %50 arttı. Ülkemiz gerek TL gerekse döviz cinsi fiyatlarla oldukça pahalı bir ülke haline geldi. Gelişmekte olan ülke kişi başına gelirleri ile gelişmiş ülkelerdeki mutlak fiyatlarla karşılaşan bir tüketici topluluğu halindeyiz. Bu nedenle Turizm’deki fiyat rekabetini de süreç içinde kaybediyoruz.
TCMB’nin faiz indirimi konusunda temkinli olmasının nedenlerini belirttikten sonra fiili fonlama faizinin %46'nın altına doğru gelmiş olması zaten 300 baz puanlık bir fiili indirimi ifade ediyor. Fiyat istikrarını kalıcı hale getirme süreci uzun ve hayli meşakkatli. Daha önceki dönemlerde yaşadığımız tecrübeler gösteriyor ki büyüme enflasyon ödünleşmesi olmadan programdaki zikzaklar dezenflasyonu olumsuz etkiliyor. Temmuzdan sonra dört toplantı var. İç veya dış şoklar olmazsa (yoğun turizm sezonu nedeniyle kur baskısının sınırlı kalacağını, ayrıca swap hariç net rezervlerin 41 milyar dolara ulaşmasının tampon fonksiyonunun güçlenmeye başladığını göstermesi de) muhtemelen bu dört toplantıda da faiz indirimleri devam edecek. Yılsonunda politika faizinin %30’lar civarına inmesi ile bugün ödediğimiz yüksek reel fahiş faizin oldukça düşeceği kanaatindeyiz.
Temkinli faiz indirimi
18 Temmuz 2025, 18:12
Temkinli faiz indirimi
Paylaş:
