Güney sınırımızın en uzun (Akdeniz’den Irak'a kadar 911 km) olduğu Suriye'yi Aralık 2024'de terk edip Rusya'ya sığınan Beşar Esat'tan sonra ülke, etnik, dinsel farklılıkları ve dış etkenlerin de karışması ile bir türlü istikrara kavuşamamıştır denebilir. Bunun bir nedeni de ABD İngiltere ve Fransa'nın Suriye'deki değerli madenler, petrol ve yan ürünleri ile yakından ilgilenmeleridir. Nitekim Trump, Ahmet el Şara ile kıymetli madenler konusunda bir anlaşma imzalamıştır. İsrail ise bekası için Suriye'de askeri gücünü kullanarak kendi güvenliğini sağlamak üzere söz sahibi olmuştur.
Bu paylaşım sürecinde Rusya, Ukrayna ile savaştığı için Lazkiye yakınlarındaki üslerini neredeyse kaybetmek üzeredir.
Ortodoks, Katolik ve Dürzi Suriyelilerin okumuşluk oranı, Sünni Araplara göre çok yüksektir. Vatikan nezdinde Suriye Büyükelçisi olan kadın diplomat arkadaşım emekli olup Londra'ya yerleşmiştir. Dört dil bilen kadın diplomat arkadaşım, Vatikan nezdindeki TC Büyükelçiliğine atandığımda arayan ilk diplomat olmuş ve bugüne kadar dostluğumuz süregelmiştir.
Suriye'de bugünkü din savaşının nedeni olan Dürzileri ise ilk kez Lübnan'daki sosyalist Dürzi lider ve Dürzi Cemaatinin başı Veli Canbolat'ın renkli kişiliği sayesinde duymuştum. Bugün 78 yaşında olan Canbolat'ın bağlı olduğu aşiretin kolları Adıyaman, Van, Kars gibi şehirlerimizde olduğu ifade edilir. Çoğu Kürt olan bir aşirettir. Dürzileri farklı kılan bu cemaatin monoteist yani tek Tanrıya inanması, Kutsal Kitabının Hikmet Risalelerinden oluşan bir kitap oluşu ayrıca Tevrat, İncil ve Kur'an-ı Kerim'de adı geçen tüm Peygamberleri tanımalarıdır. Şii inancına yakın oldukları ifade edilir.
ABD'nin amacı ise artık bugün hemen herkesin bildiği üzere Türkiye'nin güneyinde Akdeniz’e kadar bir Kürt devleti kurdurup petrolü Akdeniz’den gemilere yüklemek.
ABD'nin bu amaçlarına kavuşmak için Türkiye nezdine atadığı kendi ülkesinde "Hayalet" lakaplı iş adamı Büyükelçi Tom Barrack ise aynı zamanda Orta Doğu Özel Temsilcisi planlar doğrultusunda çalışmalarına devam etmekte. Barrack, Türkiye'nin ümmet sistemine dönmesini isteyecek kadar da sözünü esirgemeyen biri. Aslında Viyana Diplomatik İlişkiler Anlaşmasına göre atandığı ülke içlerine karışmaması gerek. Öyleyse "Persona non Grata" ilan edilmeli. Zira ortalığı daha da karıştıracağa benziyor. Son Kürt açılımının arkasında da Barrack'ın olduğuna şüphe yok. Şam destekli Sünni Arapların Dürzileri katletmesi evlerini talan etmeleri nedeniyle İsrail'in Şam'da birçok yeri bombalaması İsrail'in bu bölgede kendi sınırları yakınında bir sorun istemediğini gösteriyor. İsrail, böylece Dürzilerin yanında durduğunu gösterdi. Dürziler Lübnan, İsrail ve Suriye'de yayılmış bir cemaat. İsrail daha önce de Lübnan'daki Hizbullah'ı bombalamıştı. İsrail neredeyse bölge benden sorulur havasında. Bu icazeti Trump'dan aldığı şüphesiz. Onun için ABD, eski El Kaide militanı Suriye'nin bugünkü Başkanı Ahmet el Şara'yı artık istemiyor.
Irak'tan sonra da Suriye'nin parçalanması için düğmeye basıldı diyebiliriz. Onun için Türkiye'nin gelişmeleri çok dikkatle takip ederek Batının yanısıra Rusya, Çin, İran gibi ülkelerle arayı iyi tutması gerekiyor.
Yoksa amaç Arapları Türkiye'ye doldurup onlara vatandaşlık vererek yeni bir tanımlama mı Anayasa'ya sokulmak isteniyor? Geçenlerde arkadaşlarımla gittiğim İstanbul İstinye Parkta tanınmış bir restoranın önünden geçerken iki masa hariç diğer tüm müşterilerin siyah lastik eldiven taktıklarını görmüştüm. Kapıdaki görevliye sorduğumda onların Arap müşteriler olduğunu, etleri elleri ile yedikten sonra masa ve sandalyeleri tuttukları için her yerin yağ içinde kaldığını bunu önlemek için eldiven kullanma zorunluluğu getirdiklerini ifade etmişti. Doğrusu Arap müşteriler için ne kadar aşağılayıcı bir tutum olduğunu düşünürken diğer kültürel farklılıklarımız da aklıma geldi.
Tüm bunları yazarken Ahmet Mithat Efendinin 1870'de yazdığı "Kıssadan Hisse" hikaye kitabı aklıma geldiği için eldiven örneğini verdim. Basit ancak anlamlı. Çoğu iş insanı olan arkadaşlarım oradan yürüyüp geçtiler. Eldiven ayrıntısı ise belleğimde kaldı.
Suriye'de sular neden durulmuyor?
18 Temmuz 2025, 18:29
Suriye'de sular neden durulmuyor?
Paylaş:
