Piyasalar Trump'ı sevmedi

Yatırımın en büyük iki düşmanı nedir diye sorsalar şüphesiz verilecek cevapların en başında hatalı ekonomi politikaları ve piyasalardaki öngörülemezlik faktörleri yer alır. Trump ve kabinesinin işbaşına gelmesi ile birlikte sergiledikleri tavırlar, şaşkınlık uyandıran söylemler, birbirinin tersi ekonomik kararların alındığı politikaları hatırlayın. Bir bakıyorsunuz bir gün dış işleri bakanı alnında çizilmiş haçla Filistinlileri tehdit ediyor, bir başka yetkili sahnede Hitler selamı benzeri hareketle Avrupa’yı almaya çalışıyor. Dün Başkan Biden'in Rusya’ya karşı kışkırtıp savaştırdığı Zelenski bugün Beyaz Saraydan kovuluyor. Yarın ne yapacakları ne söyleyecekleri, kimden ne isteyecekleri ise hiç belli değil. Şimdi siz böyle bir belirsizlik ortamında tüketici olsanız harcama kararlarınızı ertelemez misiniz? Büyük ihtimalle ertelersiniz. Üretici olsanız, yatırımlarınızı asgariye indirerek beklemeye geçersiniz... Çünkü bilirsiniz ki böyle bir belirsizlik ortamı ekonomik faaliyetlerde genel bir düşüş ve daralma ihtimalini artırır. Bu tablo, ABD'nin şu anda içinde bulunduğu koşulları oldukça iyi özetliyor sanırım... Ne demiş atalarımız: Kişi kendinden bilir işi. Ben de ekonomist değilim ama Eylül 2021 sonrası ekonomist olduklarını söyleyenlerin ülkemizde uyguladıkları hatalı politikaları çok iyi hatırlıyorum. Oluşturulan düşük faiz ortamında, umulanın aksine, büyüme ve yatırımlar canlanmamıştı.  Pek çok iş insanı hem uygulanan politikalara yönelik memnuniyetsizliğini dile getirmiş, hem de halk gittikçe yükselen enflasyon yükü altında ezilmiş, bırakın gereksiz harcamaları, gerekli olanları bile kısma yoluna gitmişti Sadece iki ay önce, Trump'ın seçilmesiyle yükselişe geçen borsalar, bugün panik satışlarına sahne oluyor. Tesla’da 2020'den beri görülmeyen gerçekleşti. Tesla hisseleri yüzde 15’in üzerinde değer kaybederek seçim sonrası tüm kazançlarının tamamından fazlasını kaybetmiş oldu. Musk'ìn Trump''a yaptırdığı Tesla reklamı da insanlarla alay eder gibiydi. Gerçekten bu paranın ve gücün şımarttığı egosu şişkinler, insanları aptal mı sanıyor? Atlanta Fed'in güncel tahminleri, ABD ekonomisinin birinci çeyrekte yüzde 2,8'lik bir daralma yaşayabileceğine işaret ediyor. Bu nedenle, önümüzdeki hafta gerçekleşecek Fed toplantısında büyüme tahminlerinin aşağı yönlü revize edilmesi sürpriz olmayacaktır. Piyasalara hakim olan bütün karamsarlığın nedenleri işte bu tip yönetimlere duyulan güvensizlik ve yarının nasıl olacağının ön görülemez olmasıdır. Politika adımlarındaki tutarsızlık ve belirsizlik ortamı ABD ekonomisine dair iyimser beklentilerin hızla tersine dönmesine yol açıyor. Yüksek gümrük vergileri ABD'nin hem ihraç ettiği ürünleri hem de ithal ettiği ürünleri daha pahalı hale getirecektir. Bu bilinirken anlaşılan iç üretim teşvik edilmek isteniyor.. Ancak ABD gibi devasa bir ekonominin içine kapanıp tamamıyla yerlilere yönelik üretime geçmesi mümkün müdür? Refah seviyesinde düşüş gören ABD'li seçmen ve üreticilerden yükselecek sesler Başkan Trump'a ve politikalarına olan inancı sarsarak tekrar geri adım attırabilir. Acaba Trump'ın tutarsızlıklarının nedeni,  "ABD'yi muhteşem yapmaktan çok Biden döneminde yapılanları silme güdüsü mü? Bu yaklaşım, bizdeki eski Türkiye, yeni Türkiye söylem ve uygulamaları gibi çelişkiyi de beraberinde getiriyor. Bir yandan ABD'de üretim yapacak yabancı şirketlere vergi indirimi sözü veriliyor, diğer yandan Biden döneminde benzer motivasyonlarla çip üretimini teşvik eden "Chips Act"i devre dışı bırakıyor. Sonuç olarak, hem hatalı politikalarda ısrar hem de bu politikaların ne zaman uygulanacağı konusundaki belirsizlik, ekonomik büyüme için ciddi bir tehdit haline geliyor. Küresel üretimin yaklaşık dörtte birini sağlayan ABD ekonomisinde yaşanacak bir daralma, dünyanın geri kalanına tehlike çanları çaldırabilir.