Eski Türkler geyiklerin gezdiği ormana "Koruluk" adını vermiştir. Çünkü Türk Kağanlar bu geyiklerin avlanmasını yasaklamış ve bu korunaklı ormanlarda geyikleri koruma altına almışlardır. Türkçedeki "Sığın geyik" tabiri de buradan gelir. Kağanlar geyikler için sığınaklı ormanlar hazırlamışlardır.
1937-2024 döneminde Türkiye’de toplam 126 bin 268 orman yangını çıkarken, 1 milyon 907 bin 265 hektar alan yandı. Bu 88 yıllık süreçte yıllık ortalama yangın sayısı 1435 iken, son 10 yılda (2015-2024) bu ortalama 2732’ye yükseldi.
Yangınlar sonrasında İzmir Adnan Menderes Havalimanı 29 Haziran'da kapatıldı ve 30 Haziran'da yeniden uçuşlar başladı. Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, 27 Haziran'da çıkan 67 orman yangınının bir haftada 9 kat artarak 624'e yükseldiğini açıkladı. Çıkan yangınlarından en çok etkilenen il İzmir'de 1 Haziran-7 Temmuz arasında ölçülen verilere göre 26 bin 260 hektarlık alan kül oldu. 25 Haziran'dan beri 47 farklı şehirde orman yangını çıkmasına rağmen yanan 80 bin hektarın dörtte biri İzmir'e aittir.
Türkiye’nin birçok bölgesinde orman yangınları devam ederken, yangın söndürmekte kullanılabilecek uçak filosu da tartışılmaya başladı. Sosyal medyada paylaşılan çeşitli gönderilerde, bazı Akdeniz ülkelerinde bulunan yangın söndürme uçağı sayıları hakkında çeşitli iddialar ortaya atıldı. Peki Türkiye’nin yangın söndürme filosu bu ülkelere kıyasla ne durumda?
Türkiye’nin üç yangın söndürme uçağı var?
Türkiye'nin kaç yangın söndürme uçağı olduğu ve bunların aktif olarak kullanıp kullanılmadığına dair birbiriyle çelişen birçok bilgi var.
Türkiye’nin yangın söndürme uçak envanteri hakkında arama yaptığımızda ilk olarak THK Gökçen Havacılık envanteri ile karşılaşıyoruz. Gökçen Havacılık envanterinde, 2009 yılında alınmış dokuz adet CL-215 Bombardier yangın söndürme uçağı olmak üzere toplam 20 yangın söndürme uçağı olduğu belirtiliyor. Ancak bu kaynakta güncel bir veri yer almıyor.
2020 yılında TBMM’ye soru önergesi veren İyi Parti Eskişehir Milletvekili Dr. Arslan Kabukçuğlu’na 2020 yılında iki amfibik uçak ve 27 helikopter kiralandığı bilgisi verilmiş.
Türkiye'de yangın söndürme uçaklarının sayısı ile ilgili iddiaların ardından 29 Temmuz 2021’de yazılı bir açıklama yapan Türk Hava Kurumu, “Şu anda Manavgat dahil ülkemizin çeşitli bölgelerinde üç adet Beriev BE-200, 10 bin litre kapasiteli amfibik yangın söndürme uçağı, 15 adet Mİ-8 2 bin 500 litre kapasiteli genel maksat helikopteri, iki adet genel maksat yangın söndürme CH-47 Chinook 7 bin 500 litre kapasiteli helikopterler olmak üzere toplam 20 aracımız Manavgat'taki orman yangınları dahil, ülkemizin her bölgesinde devam eden yangınlara ara vermeden müdahale etmektedir” dedi.
Bu açıklamadan yola çıkarak, Türkiye’nin süregiden yangınlara üç kiralık yangın söndürme uçağıyla müdahale ettiğini söyleyebiliriz. Türkiye’nin kara sahasının yüzde 28’i ormanlık alanlardan oluşuyor.
11 Kasım 2024’de TBMM’de bugüne kadar ‘orman yangınları’ ile neler yapıldığına ilişkin verilen soru önergesine; ilgili kurumdan çok ciddi (?) bir yanıt geldi; “Gereken kadar…” 2022 yılında gece görüşlü helikopter alınacağına ilişkin beyanlar olduğu halde ve envanterde de gözükmesine karşın, böyle bir alımın yapılmadığı ortaya çıktı.
Orman yangınlarının nedenleri;
-Kötü yönetim
-Belediyelerin itfaiyeci kadroları taleplerine olumsuz yaklaşıp (siyasi çekememezlik)
-Sigara izmaritleri ve şişelerin uluorta çevreye atılması,
-Orman köylülerinin ormandan yararlanma haklarının ellerinden alınması,
-Orman köylerinde kış sezonunda bu konuda eğitim ve bilinçlilik çalışmalarının yapılmaması,
-Özelleştirilen Elektrik dağıtım şirketlerinin taahhüt ettikleri alt yapı bakım ve onarımının yapılmaması ve ‘Devlet’ tarafından denetilmemesi,
-Orman köyleri civarına sokulan terör gruplarının (FETÖ ve PKK) benzinle vs ormanları yakması,
-Madencilik faaliyetlerinin köylünün toplu tepkimesinden çekinildiği için yakılabilmesi,
-Anız yakılmasının önlenememesi,
-Orman içi bungalov dahil diğer yapılaşmaların adeta teşvik edilmeleri,
-Orman yangınlarıyla mücadele için ‘Liyakate’ dayalı istihdam politikalarından vazgeçilmesidir.
Bakan Yumaklı’nın açıklamasına göre orman yangınlarıyla mücadele kapsamında 2024 yılında Türkiye’nin envanterinde diğer kurumların da sağladığı rezerv araçlar dahil 26 uçak, 105 helikopter ve 14 İHA bulunuyor. Yunanistan’ın envanterinde ise sözleşmeli araçlar dahil 49 uçak ve 40 helikopter bulunuyor. Yunanistan envanterinde bulunan yangın söndürme uçağı sayısı Türkiye’nin envanterinden fazla olsa da 3 katı kadar değil, 2 katından daha az. Ancak tüm hava araçları birlikte karşılaştırıldığında Türkiye’nin orman yangınlarıyla mücadele hava aracı sayısının Yunanistan’ın hava aracı sayısından daha fazla olduğu görülebilir.
İtibarlı Devlet; vatandaşının canını, malını koruyan, refahını artıran, eğitim seviyesini hurafelere göre değil, çağdaş eğitim sistemine göre yapan, adaleti ve özgürlüğü ‘saraylara’ değil, olması gereken işleviyle yerine getirendir.
Orman ve toplum bilimci
1 Ağustos 2025, 23:02
Orman ve toplum bilimci
Paylaş:
