MAKARNANIN HİKÂYESİ ANADOLU’DA BAŞLADI
Yaklaşık 10 bin yıl önce Diyarbakır, Mardin ve Şanlıurfa’ya bakan Karacadağ eteklerinde filizlenen makarnalık durum buğdayından üretilen makarna bugün dünyanın en sevilen gıdalarından biri haline geldi. Bu yılki tema olan: “Gelenekten Geleceğe”, bu kadim mirası geleceğe taşıma vizyonunu simgeliyor. Türkiye, yalnızca dünyanın önde gelen makarnalık buğday üreticilerinden biri değil; aynı zamanda makarnalık buğdayının gen merkezi ve kültürel beşiği konumunda.
25 EKİM’İN DÜNYA MAKARNA GÜNÜ OLMASI FİKRİ, 1995 YILINDA ROMA’DA DÜZENLENEN DÜNYA MAKARNA SANAYİCİLERİ TOPLANTISINDA TÜRKİYE TARAFINDAN ÖNERİLDİ.
IPO’nun 1997’de Amerika’da yapılan ikinci toplantısında alınan kararla 25 Ekim ,1998 yılından itibaren Dünya Makarna Günü olarak kutlanılmaya başlandı. Türkiye, bu önemli etkinliğe daha önce 2008 ve 2013 yıllarında olmak üzere 2 kez ev sahipliği yaptı. 2025’te ise üçüncü kez ev sahibi olarak makarnanın kalbini yeniden İstanbul’da attıracak.
İKİ GÜNLÜK KÜRESEL BULUŞMA: LEZZET, BİLİM, KÜLTÜR
Etkinlik, makarnanın geçmişten bugüne uzanan yolculuğunu bilimsel, kültürel ve gastronomik yönleriyle ele alacak.
Program kapsamında:
•Uluslararası paneller ve akademik oturumlar – Sağlıklı beslenme, karbon ayak izi, sürdürülebilir tarım ve iklim dostu üretim,
• Geleneksel makarnaların modern yorumları,
• Yeni nesil tarifler ve sunumlar,
•Sektörel forumlar – Makarnanın geleceği, inovasyon, üretim teknolojileri ve uluslararası ticaret,
•Dünya Makarna Günü, bu yönüyle yalnızca bir gastronomi etkinliği değil; aynı zamanda bilimsel bir platform ve kültürel diplomasi sahnesi olacak.
Türkiye Makarna Sektörü, Türkiye’nin makarnalık durum buğdayı üretimi, makarna üretimi ve ihracatında küresel liderliğe emin adımlarla ilerlediğini; makarna ihracatında ve üretiminde dünyada ikinci sıraya yükseldiğini açıkladı.
Türkiye’nin makarna üretimi, 2015’te 1 milyon 158 bin tondan 2024’te 2 milyon 83 bin ona ulaşarak rekor kırdı. Makarna ihracatı ise aynı dönemde 360 milyon dolardan 932 milyon dolara yükselerek %159 oranında büyüme gösterdi. 2025’in ilk dokuz ayında ihracat hacmi 720 milyon dolara ulaşırken, sektör yıl sonu için 1 milyar dolarlık ihracat hedefine doğru ilerliyor.
10 bin yıllık geçmişiyle Anadolu’nun kadim tarım ürünlerinden biri olan durum buğdayını orijinal kalitesine sadık kalarak günümüze taşıyan Türkiye, bugün dünyanın en kaliteli makarnasını ihraç eden ekonomilerden biri konumunda. Bu tarihi başarı, 24-25 Ekim 2025 tarihlerinde İstanbul’da düzenlenecek iki günlük Uluslararası Dünya Makarna Günü etkinliğiyle taçlandırılacak. Etkinlik, sektör temsilcilerini, akademisyenleri, gastronomi uzmanlarını ve dünya basınını bir araya getirerek Türkiye’nin makarna üretimindeki yetkinliğini, sürdürülebilir büyüme vizyonunu ve gastronomideki yükselen rolünü dünyaya tanıtacak. Turizmin ve gastronominin küresel ekonominin en güçlü kaldıraçlarından biri olduğu bir çağda, Türkiye’nin bu alandaki sessiz ama etkili yükselişi kutlanacak.
Ekonomik Güç ve Sağlıklı Beslenmenin Ortak Noktası…
Makarna sektörü, Türkiye ekonomisinin vazgeçilmez bir lokomotifi olarak konumunu güçlendiriyor. Yıllık 2 milyar dolarlık ekonomik değer yaratarak direk ve dolaylı olarak yaklaşık 50 bin kişiye istihdam sağlayan sektör, ihracat odaklı büyümesiyle döviz girdisini artırırken, iç pazarda da günlük tüketim ekonomisinin vazgeçilmezi haline geliyor.
Beslenme açısından makarnanın , insan yaşamı için vazgeçilmez bir kaynak olduğu bilim adamları ve diyetisyenler tarafından onaylanıyor. Tek bir porsiyonda tüm makro besinleri bünyesinde bulunduran dünyadaki tek gıda olan makarna; kan şekeri düzeyini olumlu etkileyen, diyabetik bireyler ve kilo vermek isteyenler için ideal bir besin olarak öneriliyor. Makarnaya peynir, ton balığı, kıyma, domates, yoğurt veya sebze ekleyerek vitamin değerini artırabilir, her yaş grubuna uygun lezzetli ve eğlenceli hale getirebilirsiniz.
Küresel Makarna Sektöründe Türkiye
Türkiye, makarna ihracatında İtalya’nın ardından dünya ikincisi konumunu güçlendirmeye devam ediyor. 2024 verilerine göre; dünya makarna ticaretinin %26.4’ünü elinde tutan Türkiye, tonaj bazında 1,5 milyon ton ihracata ulaşarak İtalya’nın %42’lik payını zorluyor. Lider ihracatçılar arasında İtalya ve Türkiye başı çekerken; Türkiye’yi Tayland, ABD ve İspanya gibi ülkeler takip ediyor. Dünya makarna ihracatında, 2015 yılından beri Türkiye’nin Dünya Makarna Pazarından aldığı pay %17.6’dan 2024’te %26.4’e yükselerek Türkiye’yi son 10 yılda zirveye en yakın ülke konumuna yükseltti.
Önceki yıllardaki yükseliş şöyle:
- 2015: Dünya tonaj payı %17.6, ihracat değeri 360 milyon dolar.
- 2024: Tonaj payı %26.4 , değer 932 milyon dolar.
Türk Makarna Sanayi’nin Üretim Gücü
Ülkemizde bulunan makarna fabrikalarının yıllık toplam üretim kapasitesi 3 milyon tondur.
Yıllık üretim miktarı ise ortalama: 2 milyon 200 bin ton olup bu miktarın 1 milyon 500 bin onu ihracat ve 700 bin tonu iç tüketimdir. Türkiye’nin makarna sektöründe kapasite kullanım oranı %73 olup, mevcut kapasite uluslararası yeni pazarlara ve artan iç tüketime fazlası ile yetebilecek durumdadır.
Üretimde Öne Çıkan Bölgesel Güç… 2015-2024 arası durum buğdayı üretimi %7.3 ve ekim alanları %4.67 artarak tarımsal kalkınmayı tetikledi. Makarna üretimi ise iki katına çıkarak sanayi gücünü kanıtladı.
- 2024 İller Bazında Liderler: Şanlıurfa (en yüksek üretim), Konya, Mardin, Diyarbakır ve Yozgat gibi iller makarnalık buğday üretiminde öncü.
- Sürdürülebilir Vizyon: Sektör, iklim dostu sürdürülebilir tarım ve projeleriyle geleceği şekillendiriyor.
Makarna Üreticileri ve Sanayicileri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Nihat Uysallı:
“Her yıl Uluslararası Makarna Organizasyonu (IPO) tarafından dünyanın farklı bir ülkesinde kutlanan Dünya Makarna Günü, bu yıl ülkemiz ev sahipliğinde Makarna Üreticileri ve Sanayicileri Derneği (MÜSAD) ve Türkiye Makarna Sanayicileri Derneği (TMSD) iş birliği ile gerçekleştirilecek. Bu önemli etkinliğe ev sahipliği yapıyor olmaktan büyük gurur duyuyoruz.
Üreticilerden, tedarikçilere, akademisyenlerden karar alıcılara, sektörün tüm aktörlerinin yer alacağı bu buluşma yalnızca sektörümüzün değil, aynı zamanda küresel makarna pazarının geleceği açısından da büyük önem taşımaktadır.
Makarna üretiminde ve ihracatında ikinci sırada yer alan ülkemizin dünya makarna pazarındaki bu güçlü konumu bunun yanında ülkemizin durum buğdayının gen merkezi olması ve ileri teknolojili tesislerimizle Türk makarnasının hem kalitesini hem de potansiyelini dünyada benzersiz bir konuma taşımaktadır.
MÜSAD olarak bizler, bu organizasyonu sadece bir kutlama değil, aynı zamanda Türkiye’nin dünya gıda pazarındaki liderlik iddiasını güçlendirecek bir adım olarak görüyor, Dünya Makarna Gününün hem ülkemizin sektördeki konumunu güçlü bir şekilde göstereceğine hem de potansiyelimizi harekete geçireceğine inanıyoruz.
Tüm paydaşlarımızı bu değerli buluşmaya davet ediyor, ortak akıl ve iş birliğiyle makarna sektörünün geleceğine hep birlikte yön vermeyi arzuluyoruz.”