JP Morgan Chase’in yönetim kurulu başkanı ve CEO'su Jamie Dimon’ın bir makalesi yayınlandı. Anılan CEO aynı zamanda “Business Roundtable'da ABD'li CEO'lardan oluşan bir topluluğa başkanlık etmektedir. Bu kişinin yazdığı makalenin başlığı “How to Save Capitalizm?” Kapitalizm nasıl kurtulur? Kendisi 2005'ten beri dört büyük ABD bankasının en büyüğü olan JP Morgan Chase’in başkanı milyarder bir iş adamıdır.
“Yazar kapitalizmin bir dönüm noktasında olabileceğini, politika yapıcılar, hükümetler ve iş dünyası liderlerinin kötü iş çıkardıklarını, fırsat yaratma konusunda vizyonlarını kaybettiklerini belirtiyor. Özellikle genç kuşaklar arasında sağlık hizmeti maliyetlerinin çok yüksekliği, mezuniyet sonrası iş bulma zorluklarının arttığı konusunda sert eleştiriler bulunduğunu vurguluyor. Ücretlerin özellikle düşük gelirli kesimlerde yeterince artmadığı eleştirisinin yapıldığını ifade ediyor. Bu noktadan hareketle gençler sosyalizme daha sıcak bakıyorlar. Yazara göre; sosyalizm her uygulandığı yerde geçmişte başarısız olmuştur. Durgunluk, yolsuzluk ve otoriterlik yaygınlaşmıştır. Özgürlükler otoriter yönetimler altında kısıtlanmaktadır. Gerçek özgürlük girişim özgürlüğüdür. İnsanlar düzgün işleyen ve insan onuruna yakışan sosyal güvenlik ağları isterler. Jamie Dimonbütün bu hakları sağlamak için kapitalizmin en iyi sistem olduğunu söylüyor. Ancak anlamlı değişiklikler yapmazsak sistem geri dönülemez şekilde zarar görebilir diyor. Anlamlı reformlar olarak eğitim sisteminin yeniden inşasını, becerikli iş gücünün yetiştirilmesini, uygun fiyatlı sağlık politikaları oluşturulmasını ve akılcı göçmenlik reformları ile iklim politikalarının geliştirilmesini sayıyor. Kendisinin bu konuda iyimser olduğunu ifade ettikten sonra Amerikan şirketlerinin 180 CEO’sunun “Bussiness Roundtable” da kurumsal yönetim üzerine bir bildirge imzaladıklarını ve şu sözleri topluma verdiklerini ifade ediyor: Müşteriler, çalışanlar, tedarikçiler, topluluklar ve hissedarlar dahi olmak üzere tüm paydaşlar için ekonomik fırsatlar yaratmaya çalışmak için toplum genelinde daha fazla şeyler yapmak için bir çağrıda bulunuyoruz.” Amerikalıların birçok konuda özellikle “Kongre’de kutuplaşmalarının arttığı belirtiliyor. Politikacılar ve iş dünyasının gerçek çözümler için birlikte çalışmaları gerekiyor. Topluma umut verebilmek için sistemin daha iyi hale getirilmesi gerektiğinin altı çiziliyor.”Yukarıda belirtilen eleştirileri küresel ortamda birçok kapitalist ülkede geçerli olduğunu düşünüyoruz. Özellikle kapitalizmin kurumsal ve kurallara göre yönetilemeyen ülkelerde daha da “vahşi” bir şekilde uygulandığını geniş halk kitlelerinin daha iyi eğitimden, daha iyi yaşam koşullarından, daha iyi sosyal güvenlik ortamlarından yoksun olduğunu ve gelir dağılımındaki adaletsizliklere daha fazla muhatap olduklarını biliyoruz.
“Dünya Yanarken Kapitalizmi Yeniden Tasavvur Etmek” kitabının yazarı Prof. Rebecca Henderson’ın anılan kitabında “Mevcut sistem radikal olarak dengesiz ve bu da onu tehlikeli hale getiriyor.” dedikten sonra bir röportajdaki ilginç tespitleri şöyle; “Kapitalizm bugün insanlık için çalışmıyor ve birçok çevresel problemler yaratıyor. Doğal kaynaklarımızı hızla tüketiyoruz. Öfkeli kalabalıkların sayısı hızla artıyor. Geçtiğimiz 20 yılda muhteşem üretkenlik artışımızın kazancı büyük ölçüde nüfusun %10, %1 ve %0,1'lik kısmına aktı. Çocuklar kendilerinden öncekilere göre daha iyi hayat süremeyeceğini düşünüyorlar ve geçen 20 yılda gelirlerinde gerçek artış görmediler. Sistem şu anda çalışmıyor ve bu tehlikeli bir ekonomik sistem vaat ettiği şeyleri artık sunmuyorsa meşruluğu sorgulanır ve tam da böyle zamanlarda karanlık siyasi dalgalar ortaya çıkar.”
Yazımızı “Kapitalizmi Kurtarmak” kitabının yazarı Robert Reich’a kulak vererek bitirelim. “Devlet müdahale etmeden serbest ekonomi çok tehlikeli, zamanında köle satan sistem şimdi sistem içinde insanları köleleştiriyor.” Kapitalizmin Amerika uygulamasından ziyade Avrupa’da özellikle İskandinav ülkelerinde görece daha sosyal, daha adil yönetimine ilişkin görüşlerimizi de ayrı bir yazı konusu yapmayı düşünüyoruz.
Kapitalizm nasıl kurtulur?
11 Temmuz 2025, 19:31
Kapitalizm nasıl kurtulur?
Paylaş:
