Dünya Bankası, Ekim 2025’te yayımladığı, “Avrupa ve Orta Asya Ekonomik Güncelleme: İstihdam ve Refah” başlıklı raporda (“Rapor”), bölgenin küresel ve bölgesel zorluklar karşısındaki ekonomik görünümünü işgücü piyasalarına ilişkin değerlendirmelerle birlikte ele almaktadır. Bölge ekonomisini çeşitli açılardan inceleyen bu en güncel Raporda, Türkiye ile ilgili de önemli analizlere yer verilmektedir. Öncelikle, Türkiye’de ekonomik büyümenin güçlü tüketici talebi ve sağlam yatırım artışıyla desteklenerek yüzde 3,5 oranında güçleneceğine dair beklentinin aktarıldığı Raporun, Türkiye’ye ilişkin bölümlerinde, ülkenin büyüme, istihdam ve işgücüne katılım dinamikleri farklı başlıklar altında ele alınmaktadır. Bu çerçevede, özellikle kadınların işgücüne katılımı, vurgulanan alanlardan biri olarak öne çıkmaktadır.
(Raporun tam metni için bkz:
https://openknowledge.worldbank.org/server/api/core/bitstreams/9b18a520-9e9a-4e71-af8d-cf04b499fa18/content)
Dünya Bankası'nın değerlendirmesine göre, kadınlarda düşük işgücüne katılım oranları, bazı Avrupa ve Orta Asya (ECA) ülkelerinin belirgin bir özelliğini oluşturmaktadır. Raporda yer alan veriler doğrultusunda, Kosova ve Türkiye’de kadınların işgücüne katılım oranları, erkeklerin katılım oranlarının yarısı kadar düşük seviyelerdedir. Veriler, Orta Asya’nın birçok ülkesinde ise kadınların katılım oranının, erkeklerin üçte ikisinin altında olduğunu göstermektedir. Bu düşük katılım oranlarının, bölge ülkelerinin potansiyel işgücü arzını azalttığı ifade edilmektedir.
Raporun konuya ilişkin analizinde, kültürel ve toplumsal beklentilerin, çocuk bakımına yönelik destek eksikliğinin ve cinsiyete dayalı işe alım uygulamalarının, kadınların işgücüne katılım oranlarının düşük seyretmesine neden olan faktörler arasında oldukları belirtilmektedir.
Ayrıca, kadınların kayıt dışı ve daha düşük ücretli sektörlerde çalışma olasılığının daha fazla olduğu, bu nedenle de gelir eşitsizliğinin arttığı Raporun vurguladığı unsurlardandır.
Raporda ayrıca, ülkemizin işgücü piyasalarındaki kısıtlarına değinilmekte ve bu anlamda gençlere ilişkin analizlere de yer verilmektedir. NEET (ne eğitimde ne istihdamda olan) gençlerin yüksek oranları, beceri uyumsuzlukları ve ilk kez iş arayanların işgücü piyasasına girişte işle ilgili beceri ve bağlantı eksiklikleri gibi unsurlar, istihdam yaratma kapasitesini etkileyen faktörler arasında sayılmaktadır.
Raporda, Türkiye’nin büyüme ve istihdam yaratma açısından en büyük fırsatlarının ticarete konu hizmetlerde ve lojistik sektörlerinde olduğu belirtilmektedir. Bu kapsamda; küresel değer zincirlerine bağlantılı imalatın güçlendirilmesi, yenilenebilir enerji, kadınların işgücüne katılımını artıran bakım hizmetleri ile dijital ve bilgi-iletişim teknolojisi tabanlı hizmetlerin geliştirilmesi öne çıkan alanlar olarak işaret edilmektedir.
Raporda yer alan ve kısaca değinilmesi gereken bir başka husus ise, ülke analizinde, “demografik fırsat penceresi”nin 2020’lerin ortalarına doğru kapanmakta olduğu; ülkemizdeki yaşlı bağımlılık oranının yükseldiği ve nüfus artış hızının muhtemelen azalacağına ilişkin değerlendirmelerdir.
Raporun ortaya koyduğu ülke kısıtları arasında işgücüne düşük kadın katılımı, beceri uyumsuzlukları, ne eğitimde ne istihdamda olan (NEET) gençlerin yüksek oranı ve ilk kez iş arayanların işle ilgili beceri ve bağlantı eksiklikleri yer almaktadır. Bu nedenle, Dünya Bankasının son derece güncel ve ülkemize dair detaylı analizlere yer veren Raporunun, ilgililer tarafından bu çerçeveden ele alınması temenni edilmektedir. Zira, kadınların işgücüne katılımının artırılması, NEET konumundaki genç kadınların istihdama ve/veya mesleki eğitime yönlendirilmesi, eşit işe eşit ücret ilkesinin istisnasız uygulanması ekonomik görünüm açısından zaruridir. Yaşlı bağımlılık oranının yükseleceğinin ve nüfus artış hızının azalacağının öngörüldüğü bir projeksiyonda, kadınların, gençlerin ve özellikle NEET konumundaki genç kadınların işgücü piyasasına dahil edilmesi, sürdürülebilir ekonomik dayanıklılığın sağlanması için belirleyici niteliktedir.
Kadınların İşgücüne Katılımı: Dünya Bankası’nın “İstihdam ve Refah” Raporunda Türkiye
16 Kasım 2025, 14:48
Kadınların İşgücüne Katılımı: Dünya Bankası’nın “İstihdam ve Refah” Raporunda Türkiye
Paylaş:
