Sosyal Güvenlik Uzmanı Yavuz Kurt, emeklilikte oluşan gelir kaybını telafi etmek ve yurt içi tasarrufları artırmak amacıyla 2026 yılında yürürlüğe girmesi planlanan “Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi”nin (TES) detaylarını aktardı. Kurt, sisteme ilişkin şunları yazdı:
Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı ve Orta Vadeli Program’da; Otomatik Katılım Sistemi’nin (OKS) işverenlerin de katkısı ile ikinci basamak emeklilik sistemine dönüşeceği tamamlayıcı emeklilik sisteminin 2026 yılının 2. çeyreğinde kurulması planlanıyor.
Uygulamanın kapsamı yasayla belirlenecek. Bu sebeple kimlerin dâhil veya hariç olacağı henüz netleşmiş değil. Ancak yaş sınırı olmaksızın aktif çalışmakta olan kamu ve özel sektör çalışanları ile banka, oda ve borsaların çalışanlarının sisteme dâhil edileceğini söyleyebiliriz. Bağ-Kur’lular ve herhangi bir işte çalışmayanlar ise bu kapsamda olmayacak.
Emekliler TES’e tabi olacak mı?
Bu soruya çalışan herkes TES’e tabi olacak diye kısaca yanıt verebiliriz. Buna göre SSK, Bağ-Kur veya Emekli Sandığı statülerinden emekli aylığı almakta olan ve Bağ-Kur kapsamı dışındaki herhangi bir işte sosyal güvenlik destek primine tabi çalışanlardan da TES kesintisi yapılacak. Emekli aylığı alırken kamuda çalışmaya başlayan ve bu sebeple emekli aylığı kesilenler de sisteme tabi olacaklar. Bu kişiler de TES’te en az 10 yıl kalıp, kadın için 58, erkek içinse 60 yaş şartını sağladıklarında ikinci bir aylık alabilecek.
Kim ne kadar prim ödeyecek?
Bu sistemde Otomatik Katılım Sistemi’nden farklı olarak üç kesimin katkı payı söz konusu olacak. OKS’de işveren desteği bulunmuyor. Yeni sistemde işverenden de katkı payı alınacak. Ancak henüz bu payların ne kadar olacağı bilinmiyor. Kesintiler brüt ücret üzerinden yapılacak. Beklenti işçi kesiminden yüzde 3, işverenlerden ise başlangıçta 1 ila 2 puan arasında kesinti yapılması yönünde. Devlet katkısı da tıpkı OKS’de olduğu gibi yüzde 30 düzeyinde olabilir. Bireysel emeklilik sisteminde devlet katkısının yıllık üst sınırı 93 bin 619 Lira 80 kuruş. TES’te böyle bir üst sınır olacak mı yine yasal düzenleme ile göreceğiz.
BES (OKS) kalkıyor mu?
Hayır, BES’in aynen kalması planlanıyor. Burada biriken tüm katkı payları ve sağlanan devlet desteği korunacak. Hiçbir hak kaybı olmayacak. OKS’de kayıtlı olan çalışanlar TES’e de aktarılacak. BES’te ki gönüllü uygulama aynen devam edecek. Yani dileyen istediği zaman sistemden ayrılabilecek.
TES’ten cayma hakkı var mı?
OKS, 2017 yılından bu yana uygulanıyor ve gönüllü ancak TES zorunlu olacak. Yani OKS’de istenildiği zaman sistemden çıkış mümkünken TES’te öngörülen süre boyunca sistemden çıkış yapılamayacak.
İkinci emekli geliri ne zaman alınabilecek?
TES’ten ayrılabilmek için en az 10 yıl sistemde kalınması ve kadınların 58, erkeklerin 60 yaşını doldurmaları gerekiyor. Devlet katkısını da içeren ikinci emeklilik geliri ancak bu koşullarda alınabilecek.
Sistemden çıkmak mümkün mü?
TES’te emekli olana kadar kalınması esas olmakla birlikte biriken fonlar evlilik, ilk konut alımı, uzun süreli işsizlik, gelir kaybı veya ağır hastalık gibi hallerde bir defaya mahsus alınabilecek. Bu durumlarda birikimin ne kadarının alınabileceği de yasal düzenleme ile belli olacak. Bu alım tutarının mevcut birikimin yüzde 10’u ila 20’si aralığında olabileceği öngörülüyor. Bu alımlarda devlet katkısının da alınıp alınamayacağı da yine mevzuatla belirlenecek. Burada tıpkı BES’te olduğu gibi sistemde kalınan süreyle orantılı şekilde devlet katkısının ödenmesinin gündeme gelebileceğini tahmin ediyoruz. Sistemden tam olarak çıkmak ise sadece emeklilik, ölüm ve maluliyet hallerinde mümkün olabilecek.
Ne kadar ilave aylık alınabilecek?
Sistemde en az 10 yıl süre ile kalınması ve kadın çalışanın 58, erkeğin ise 60 yaşını doldurması şartıyla SGK’dan ayrı olarak ikinci bir emekli aylığı alınacak. Ayrıca birikimlerin toplu ödeme ile alınması da mümkün olacak. Aylık olarak tercih edilmesi durumunda ise katkı payı tutarına göre değişmekle birlikte güncel rakamlarla 3000-5000 TL arasında ilave gelir elde edilebilecek.
Birikimler nasıl değerlendirilecek?
Katılımcıların sistemde biriken katkı tutarları, yatırım, emeklilik, altın, hisse senedi, gayrimenkul yatırımları gibi fonlarda değerlendirilecek ve katılımcılar bu fon türleri arasında seçim yapabilecek. Fonlar, Hazine ve Maliye Bakanlığı koordinasyonunda, SEDDK, SPK, EGM gözetim ve denetiminde yönetilecek. Hazine ve Maliye Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, SEDDK, Sosyal Güvenlik Kurumu sorumlu ve işbirliği yapılacak kurumlar arasında olacak.
İşveren maliyeti artıyor
TBMM’ne sunulan torba yasada imalat sanayi hariç sigorta primi Hazine teşvikinin 2 puana indirilmesi ve sigorta primlerinin de bir puan yükseltilmesine yönelik düzenlemeler yer alıyor. TES’te de katkı payı zorunlu olacağından işverenlerin personel maliyetlerinde önemli bir artış olacağı görülüyor. 2026 yılı bütçe çalışmalarının bu öngörüyle yapılmasında fayda bulunuyor.
BES’te devlet katkısı değişiyor
Güncel uygulamada katılımcıların bireysel emeklilik sistemine her ay ödedikleri katkı paylarının yüzde 30’u Devlet Katkısı olarak birikimlerine ekleniyor. Yasa teklifi ile bu tutarı yüzde 50’ye kadar artırma ya da sıfıra kadar indirme için Cumhurbaşkanına yetki verilmekte. Böylelikle BES’te Devlet Katkısı yüzde 45’e kadar çıkarılabilecek yahut sıfıra kadar indirilebilecektir.
İkinci emeklilik sistemi yolda
15 Kasım 2025, 21:50
Sosyal Güvenlik Uzmanı Yavuz Kurt, Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi ve BES ile ilgili merak edilen gelişmeleri kaleme aldı.
Paylaş:
