Düşük emekli aylıkları nedeniyle geçimini sağlayamayan yaşlı vatandaşlar işgücü piyasasına dönmeye çalışıyor. 60 yaş ve üzerindeki 28 bin kişi İŞKUR’a iş aramak için kayıt yaptırdı. Avrupa İstatistik Ofisi’nin verilerine göre, Türkiye'de 15-29 yaş grubundaki gençlerin yüzde 25,9’u ne bir eğitim kurumuna devam ediyor ne de bir işte çalışıyor. Emekli olduktan sonra sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışanların sayısı son iki yılda 1 milyon 219 bin kişi artarak nisan itibariyle 2 milyon 139 bine ulaştı.
Türkiye'de dar gelirlilerin yaşam koşulları her geçen yıl daha da zorlaşıyor. Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi’nin (DİSK-AR) son araştırması, emekli aylıklarının alım gücünde yaşanan ciddi düşüşü, çalışan emekli oranındaki artışı ve sosyal devlet politikalarının yetersizliğini rakamlarla ortaya koyuyor.
Araştırmaya göre, ortalama emekli aylığı, 2003’te asgari ücretin yüzde 36 üzerindeyken, 2025’te yüzde 22 altına geriledi. Ayrıca kişi başına düşen milli gelirle emekli maaşları arasındaki uçurum da büyüdü. 2002’de emekli maaşı milli gelirin yüzde 46,4’üne eşdeğerken bu oran 2025’te yüzde 29’a düştü. Türkiye'de en düşük emekli aylığı ile ortalama aylıklar neredeyse eşitlendi. 2019’da en düşük aylık, ortalamanın yüzde 48 altındayken; 2025’te bu fark yüzde 16’ya düştü. Öte yandan çalışan ya da iş arayan emeklilerin oranı da artmaya devam etti. 2002’de yüzde 36 olan bu oran, 2024 sonunda yüzde 65,7’ye yükseldi.
Refah payı 2 kuruş
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan verilerle 6 aylık enflasyonun belli olmasıyla birlikte 2025’in 2. yarısında geçerli olacak emekli zam oranı da netleşti. 2025 Temmuz zammı ile SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin kök maaşlarına yüzde 16,67 oranında zam yapıldı. En düşük emekli maaşı 14 bin 469 liradan, 2 kuruş refah payı verilerek 16 bin 881 liraya yükseltildi. Yoksulluk sınırının beşte biri düzeyinde kalan bu aylıkla geçinmek zorunda bırakılan emekliler, artan geçim sıkıntısı nedeniyle çalışmak zorunda kalıyor.
Emekliler ama iş arıyorlar
Verilere göre çalışan ve iş arayan emeklilerin sayısı her geçen yıl artıyor. Birgün'ün haberine göre Cumhurbaşkanlığı Strateji Bütçe Başkanlığı’nın Genel Faaliyet Raporu'nda 2024 yılında yaşlı nüfusun işgücüne katılım oranı yüzde 13,1'e yükseldi. 2024 yılı için 65 yaş ve üstü nüfusun işgücüne katılım oranı yüzde 12,4 olarak hedeflenirken gerçekleşme oranı yüzde 13,1 oldu.
Sosyal Güvenlik Kurumu’nun verilerine göre yaşlılık aylığı alanların sayısı Nisan 2025 itibarıyla 12 milyon 183 bin kişiye ulaşırken, yaşlılık aylığı alanların bir kısmı sigortalı, bir kısmı ise sigortasız çalışıyor. Kayıtlı olarak çalışanların oranı ise yüzde 17,5.
Türkiye İş Kurumu’nun (İŞKUR) 2025 yılının Ocak-Haziran dönemine ilişkin verileri, ekonomik tabloyu çarpıcı bir şekilde gözler önüne seriyor. Kuruma kayıtlı işsiz sayısı, bu yılın ilk altı ayında 2 milyon 185 bin kişi olarak kayıtlara geçti. Geçimini sağlayamayan yaşlı vatandaşlar da işgücü piyasasında yeniden yer arıyor. 60 yaş ve üzerindeki 28 bin kişi İŞKUR’a iş aramak için kayıt yaptırdı. Bu sayı, 2024’ün aynı döneminde 27 bin idi. Artış, yaşlı nüfusun artan ekonomik baskı altında kaldığını gösteriyor.
İşe yerleştirilen 60 yaş üstü bireylerin sayısı da dikkat çekici biçimde arttı. Geçtiğimiz yılın ilk altı ayında 6 bin 834 kişi İŞKUR aracılığıyla işe yerleştirilmişken, bu yıl aynı dönemde bu sayı 9 bin 442’ye yükseldi.İŞKUR kayıtlarında uzun süreli işsiz sayısı 209 bin kişiye ulaştı. Bu kişiler, bir yılı aşkın süredir iş aramalarına rağmen herhangi bir iş bulamadı. Uzun süreli işsizlikte kadınlar, erkeklere kıyasla daha dezavantajlı durumda. Erkek işsizlerin yüzde 8’i bir yıldan fazla süredir iş ararken, kadınlarda bu oran yüzde 11’e çıkıyor. Toplam uzun süreli işsizler içinde her 100 kişiden 58’ini kadınlar oluşturuyor.
Gençler ne eğitimde ne de istihdamda
Avrupa İstatistik Ofisi’nin (Eurostat) 2024 yılı verilerine göre, Türkiye’de 15-29 yaş grubundaki gençlerin yüzde 25,9’u ne bir eğitim kurumuna devam ediyor ne de bir işte çalışıyor. NEET (Not in Education, Employment or Training) olarak tanımlanan bu grup, ülkedeki genç nüfusun dörtte birini oluşturuyor.
Gençlerin eğitim seviyesi, NEET grubuna dahil olma riskini doğrudan etkiliyor. Eurostat’a göre ilkokul veya ortaokul düzeyinde kalan gençlerin NEET oranı yüzde 30’lara kadar çıkarken, üniversite mezunlarında bu oran yüzde 7-8 seviyelerine kadar iniyor. Eğitimde kalma süresi uzadıkça hem iş gücüyle bağ kuvvetleniyor hem de yeniden eğitim fırsatları çoğalıyor.
Geçim sıkıntısı dar gelirlileri vuruyor
23 Temmuz 2025, 12:53
Türkiye ekonomisinde uzun süredir etkisini sürdüren yapısal sorunlar, yüksek enflasyon ve ücretlerdeki erime milyonlarca insanı geçim sıkıntısının pençesine itti.
Paylaş:
