Türkiye Deprem Mühendisliği Konferansı 8-10 Ekim 2025 tarihleri arasında 10. kez gerçekleşti. İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şubesinin Türkiye Deprem Vakfı ile birlikte düzenledikleri Konferansa 170’i aşkın bildiri sunuldu. Bildiri sunanlar arasında çok sayıda yabancı bilim insanının bulunması da toplantıya zenginlik kattı. Bilim insanları ülkemizin depremselliğinin yarattığı sorunları ve çözüm yollarını çeşitli açılardan ele aldılar. Ancak son gün izleyebildiğim İstanbul’daki toplantılar 4 salonda yürütüldü.
Özel oturum
Geleceğe yönelik en önemli toplantılardan bir tanesi “İstanbul’daki Konut Binalarının Deprem Riskinin Azaltılması Acil Eylem Önerileri” konusunun ele alındığı ATC özel oturumuydu. ATC (Applied Technology Council – Uygulamalı Teknoloji Kurulu), Kaliforniya’daki San Fernando depreminden sonra afet hasarlarına neden olan riskleri azaltmak amacıyla profesyonel inşaat mühendisleri tarafından kuruldu, 1973 yılında kâr amacı gütmeyen vergiden muaf bir kuruma dönüştü.
ATC, kurulduğundan bu yana ABD’de özellikle deprem konusunda çok önemli çalışmaların yapılmasını sağladı. Geçtiğimiz yıllarda ülkemizde de Ali Sabancı’nın kurduğu Esas Holding öncülüğünde ATC- 165 Deprem Bilim Kurulu oluşturuldu. Kurulun başında Prof. Dr. Mustafa Erdik var. Dr. İnşaat Mühendisi Ayşe Hortaçsu da ABD’deki çalışmaların temsilcisi olarak çalışıyor. Meksikalı Prof. Dr. Sergio Alcocer, Deprem Vakfı Başkanı Prof. Dr. Alper İlkin ve Prof. Dr. Mustafa Erdik’in bildiriler sunduğu oturumda Prof. Dr. Sergio Alcocer, Mexico City’de meydana gelen depremlerden sonra geliştirilen güçlendirme çalışmalarından söz etti. Yaklaşık 6 bin binanın güçlendirilmesi için yerel yönetim 1 milyar dolara yakın parasal destek sağlarken, bilim insanlarının kolay uygulanabilir yöntemler geliştirmesine de destek verilmiş. Meksikalı bilim insanı, yenileme masrafları yıkım masrafları dahil maliyetin yüzde 65’ini geçerse yapının yıkılmasına karar verildiğini vurguladı. Güçlendirme yerine yeniden yapma eğiliminde olan yetkililere duyurulur…
Göçmeyi önlemeyi esas almak
Prof. Dr. Mustafa Erdik’in bildirisinde vurguladığı konular da yeni bir yaklaşımı içeriyor. Erdik,‘T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın, mevcut Deprem Yönetmeliğinin yanısıra güçlendirme konusunda daha kolay ve ekonomik uygulama olanağı sağlayan,“göçmeyi önleme’yi hedefleyen yeni bir mevzuat hazırlanması için bilim insanlarıyla bir çalışma başlattığını duyurdu. Bu sevindirici bir açıklama oldu benim için çünkü devlet yetkilileri ilk kez orta hasarlı binaları yıkmak yerine güçlendirme faktörünü de göz önüne almak eğiliminde.
Prof. Dr. Erdik’in bildirisindeki temel öneriler şöyle özetlenebilir: İstanbul, “göçmeyi önleme” performans hedefine ulaşmak için, en yüksek riskli konut binalarında zorunlu güçlendirmelere odaklanarak acil bir sismik güçlendirme programı uygulamalıdır. İstanbul için “Göçmeyi Önleme”yi hedefleyen basitleştirilmiş harici ve daha az müdahaleci güçlendirme projeleri vasıtasıyla bina sakinlerinin rahatsızlığını minimuma indiren çözümler kullanılabilir. Mevcut yönetmeliğin gerekliliklerinden daha düşük deprem performans standartlarına izin verilmesi ile mevcut kamu finansmanı en yüksek riskli konut binalarının güçlendirme maliyetinin bir bölümünü karşılamak üzere kullanılabilir.
Tüm bunları tasarlarken en başat konuyu da gözden kaçırmamak gerekli. Başta kamu kuruluşları olmak üzere akademik çevreler, meslek odaları gibi kuruluşlar halkımızda farkındalık yaratmak ve güçlendirme talebini benimsetmek amacıyla yaygın bir kampanya başlatmalıdır. Bu çerçevede ‘Deprem Danışma Kurulu’ oluşturulması da Prof. Erdik’in önerileri arasında yer alıyor.
Bu çalışmalar yapılırken bu yeni durumu destekleyecek hukuki düzenlemelerin ve imarla ilgili yasa değişikliklerinin yapılmasına da dikkat edilmesi gerektiğini vurgulamak isterim.
Mezarlıkbaşı Otoparkı
Yukarıda özetlemeye çalıştığım öneriler İstanbul için öngörülen bir ATC çalışması için ama ülkemizin deprem riski altındaki yörelerini de rahatça kapsayabilir. Buradan güçlendirme yerine yıkımın tercih edildiği belirtilen Mezarlıkbaşı otoparkına geçebilirim. Mülkün yarı hissesine sahip Vakıflar Bölge Müdürlüğü istiyor diye yıkıma girişmek büyük hata olur. Daha önce de yazmıştım. Otopark yapılırken temelde çıkan tarihi eserler zamanında İnciraltına, şimdi Kent Ormanı olan araziye atıldı. Aziz Kocaoğlu zamanında ağaçlar dikilirken oradan çıkartılıp Prof. Dr. Akın Ersoy tarafından Agora kazı alanında koruma altına alındı. Ayrıca Mimarlar Odasının da uyardığı gibi mevcut bina yıkılırsa yenisinin yapılma şansı yok. Kemeraltı esnafı da buna tepkili…
Başkan Cemil Tugay göreve geldiği zaman Tunç Soyer’in yıkım kararına uymayacağını açıkladığında çok sevinmiş ve kendisini kutlamıştım. Cemil Başkanın, Prof. Mustafa Erdikya da Türkiye Deprem Vakfı Başkanı Prof. Dr. Alper İlki ile görüşüp onlardan görüş alması yararlı olacaktır.
Deprem Mühendisliği Konferansından dersler
17 Ekim 2025, 19:46
Deprem Mühendisliği Konferansından dersler
Paylaş:
