“Devlet, dışarıya açılmış bir avuç, içeriye sıkılmış bir yumruk haline getirilmemelidir.“
Bu söz Celal Bayar’a aittir ve geçerliliğini ne kadar da korumaktadır. Atatürk’e samimiyetle inanan ve daima destekleyen O’na karşı sarsılmaz sadakat ve vefa gösteren Celal Bayar, devlette sayısız başarılı hizmetler ortaya koymuştur. İş bankası O’nun eseridir. Atatürk’ü milli bir banka kurulması konusunda ısrarla ikna etmeye çalışan Bayar’a gene bir akşam bu konuyu açtığında Atatürk: “Ben de biliyorum Celal Bey, ama kim kuracak bankayı?” der.
Celal Bayar bir şey söylemez. Garsondan bir kâğıt ister, bir şeyler yazar. Kimse farkında olmaz. Gecenin bir vakti masada sessizliğin olduğu bir anda Atatürk’e “Efendim, izin verirseniz İktisat Bakanlığı’ndan banka kurmak için istifa ediyorum.” der ve istifa mektubunu Atatürk’e sunar. Atatürk de “O zaman ilk sermayeyi ben veriyorum.” diyerek on bin Türk Lirası ile ilk kurucu olur. İş Bankası’nın manevî sahibi Celal Bayar’dır.
1937 yılında Atatürk’ün hastalığında ve ölümünde yurdumuzda herhangi bir sarsıntıya meydan verilmemesini temin etmiş ve Atatürk’ün büyüklüğüne yaraşan bir cenaze merasimini de düzenlemiştir.
Yine Büyük Atatürk’ün Etnografya Müzesi’ndeki geçici kabrinden alınarak Anıtkabir’e nakledilmesi de O’nun Cumhurbaşkanlığında gerçekleştirilmiştir. Burada bir anımı ve tespitimi ortaya koymak isterim. TRT 1985’te tek televizyondu. Bir gün Atatürk’le ilgili bir film oynatacağını duyurur. Celal Bayar televizyonun başına geçer. Anıtkabir’e nakil esnasında söylediği nutku kendi sesiyle duyar. Çok hüzünlenir ve heyecanlanır. Ekranda sesi vardır ama görüntü cenazenin nakline aittir. Nutuk bitince spiker “İsmet İnönü’yü dinlediniz” der.
Celal Bayar üzülür. Olayı bana anlattığında şunları söylemiştir; “-Cenazeyi İstanbul’dan Ankara’ya ben götürdüm. Ama filmlerde ben yoktum! Etnografya Müzesi’nden Anıtkabir’e ben götürdüm. Ne fotoğraflarda, ne filmlerde varım. Neden bana bu kadar hırsları var anlamış değilim.” Evet, o günlerde 100 yaşının üzerinde bulunan Celal Bayar bu siteminde pek haksız değildir. Zira TRT ölene kadar ısrarla ondan söz etmemeye özen göstermiştir.
Rahmetli Bayar’a bir gün sordum; “Efendim, siz CHP’nin İktisat Bakanı, Başbakanı, daha sonra Demokrat Parti’nin Kurucusu ve Cumhurbaşkanı oldunuz. İlerideki yıllarda da Demokratik Parti’nin Onursal Başkanlığı’nı yaptınız. Bunlardan hangisine kendinizi yakın görmektesiniz?”
Merhum Bayar hiç duraksamadan “Akkan Bey, benim hayatımda bir partim oldu. O da İttihat ve Terakki Partisi.” demişti.
Bayar, İnönü’yü Cumhurbaşkanı yapan güçlü el’dir.
Türkiye’nin üçüncü cumhurbaşkanlığını da yapan Celal Bayar, Atatürk’ü kaybettiğimizde Başbakandı. Vefat sonrası Meclis’i toplayan Celal Bayar, ağırlığını koyarak İsmet İnönü’nün cumhurbaşkanı seçilmesini sağlamıştı. Uğradığı bütün haksızlığı elinin tersiyle itip, şahsi meselesini devlet meselesinden ayırabilen ender insanlardan biriydi Celal Bayar.
Büyük Atatürk’ü ebediyete intikâl ettiği 10 Kasım günü Celal Bayar’ın muhteşem sözüyle anmak isterim. “Atatürk, Seni sevmek milli bir ibadettir.”
Celal Bayar’dan
7 Kasım 2025, 19:05
Celal Bayar’dan
Paylaş:
