Bir muhalifin ölümü ve Putin

Ludmila Ulitskaya yazdığı kısa hikayeler ve romanlarıyla tanınan modern Rus edebiyatının yaşayan ve dünya çapında en çok okunan yazarlarından. Türkiye’de en tanınan ve Avusturya’dan ödüllü eseri, İthaka yayınlarından 2023’de yayınlanan Türkçeye Yeşil Otağ olarak çevrilen aslı ise Büyük Yeşil Çadır  (The Big Green Tent) olan romanıdır. Bugün 81 yaşında olan Ulitskaya, aldığı tehditler sonucu Berlin’de yaşamaktadır. Büyük Yeşil Otağı’nda üç arkadaşın hayatları üzerinden Stalin sonrası Rusya’daki baskıcı yönetimi ve KGB’nin korkunç uygulamalarını anlatılır. 16 Şubat 2024’de Sibirya’daki bir hapishanede “öldürülen” Rus muhalif Alexei Navalny’nin de büyük destekçisi olmuştur. Onun ölümünden sonra yaptığı açıklamada Ulitskaya, her Rus yerleşim merkezinde bir Navalny Meydanı olmalı çağrısında bulunmuştur. Tam da bu kitabı okurken 2020’de zehirlenmesinden itibaren takip ettiğim Rus muhalifin ölüm haberi ajanslarda yer aldı.

Alexsei Navalny, Putin ve onun Kremlin yönetimine karşı en büyük muhalefeti yapan, Savunma Bakanlığındaki rüşvet olaylarını ortaya çıkaran bir avukat. Navalny “Ben aslında ölüyüm” derken doğruyu ifade ediyor.2020’de Sibirya’da muhalefet ederken Sovyet döneminde imal dilen Novichok isimli sinirleri zehirleyen bir madde ile öldürülmeye çalışıldı. Almanya’daki beş aylık tedavisi sonucu herkes onun Almanya’da kalmasını beklerken o Rusya’ya döndü. Döner dönmez de dokuz yıl, 20 yıllık cezaları nedeniyle hapsedildi. Öldüğünde 47 yaşında idi. Kremlin yönetiminde Navalny nefreti o kadar büyüktü ki onun kurucusu olduğu Rüşveti Önleme Vakfı Kremlin tarafından IŞID ve El Kaide benzetmesi yapılarak terör örgütü ilan edilmişti.

Hayatını konu alan “Navalny” ismli belgesel, 2023’de en iyi belgesel seçilerek Oscar ödülü aldı. Dünyada Putin’den sonra en tanınan Rus siyasetçi kim deseler Navalny derim. Navalny’nin eşi ölüm haberini aldığında Münih Güvenlik Konferansında misafir konuşmacı idi. Bu haberle birlikte Konferansın gündemi de değişti sayılır. Bugün Ruslar arasında Navalny’nin yerine eşi Yulia Navalyava’nın geçmesi bekleniyor. Yulia’nın Konferansta yaptığı “…bu ölümden Putin ve Kremlin’in sorumlu olduğu ve hesap verecekleri” şeklindeki açıklaması da onun muhalefetin başına geçmesinin göstergesi olmuştur denebilir.

Rusya’da 15-17 Mart 2024’de yapılacak seçimlerde Putin’in beşinci dönem başkanlık için seçimlerdeki en kuvvetli aday olduğu görülüyor. Başkan seçilen aynı zamanda Parlamento Başkanı da oluyor.2024 Şubat ayında Türkiye’ye ziyaretini Nisan ayına erteleyen Putin’in hesapları her zaman olduğu üzere uzun döneme ait stratejilerden oluşuyor.

Fox TV ( yeni adıyla Now) Kanalının eski sunucusu Tucker Carlson’un 9 Şubat 2024’de internet sitesi üzerinden yayınlanan Putin ile yaptığı röportaj Rusya’dan çok dış dünya tarafından ilgi ile karşılandı. Bir kere Putin 2019’dan bu yana ilk kez bir yabancı gazeteciye röportaj vermesinin yanı sıra Ukrayna savaşının sonuçlarına da değindi. Röportajın bence en ilginç kısmı Türkiye’nin 22 Mart 2023’de İstanbul’da Ukrayna ve Rusya temsilcilerinin bulunduğu Dolmabahçe Sarayındaki arabuluculuk girişimine atıfta bulunan Putin, İngiltere karışmasaydı Ukrayna ile barış sağlanacaktı ancak İngiltere Ukrayna’nın savaşmasını istedi ifadesi olmuştur.

Zamanın İngiltere Başbakanı Boris Johnson bunu hemen yalanladı. Eski bir KGB görevlisi olan Putin’in bu sözleri yabana atılacak cinsten değil.

Röportajın diğer dikkat çeken bir ifadesi de Biden mi Trump mı sorusuna Putin’in yanıtı: Trump’ın kararları tutarsız Biden ise tutarlı (öngörülebilir) diyerek tercihini Biden’dan yana koyması.

2024 Dünya Seçim Yılında hızla ilerliyoruz. En önemli seçim ise 31 Mart 2024 Türkiye yerel seçimleri. Bu seçimleri önemli kılan İstanbul, İzmir ve Ankara gibi muhalefetin yani CHP’nin elindeki Büyükşehir Belediye seçimleri. İliç Altın madeninde yaşanan çevre ve insan katliamının bu seçimleri Türkiye genelinde etkileyip etkilemeyeceği ise tartışmalı.

Ne diyelim 1 Nisan 2024’e az bir süre kaldı.