Ekonomik gündem hafta içinde iki konuda yoğunlaştı. Önce Ocak ayı enflasyonu açıklandı. Daha sonra yılın ilk “Enflasyon Raporu” yeni başkan Fatih Karahan tarafından sunuldu. Ocak 2024 enflasyonu TÜFE’de aylık %6.7 yıllık ise %64,8 ÜFE’de yıllık %42.2 olarak açıklandı. Yıllık ortalama enflasyon %54,72, çekirdek enflasyon %70.5 oldu. Yıllık %64,8 TÜFE enflasyonu son 21 yılın rekoru GSYH deflatörünün %90’lardan fazla olduğu gerçeği karşısında TÜİK’in açıkladığı %129 hissedilen enflasyonun daha gerçekçi olduğunu söylemek mümkün. Enflasyonun hesaplandığı sepetteki ağırlıklar revize edildi. Konut grubunun ağırlığı 2.4 puan azalırken ulaştırma grubu ağırlığı ise 2.3 puan arttı. Hizmet enflasyonundaki katılık hala devam ediyor. Ocak ayı hizmet enflasyonu %12 ile yüksek kalmaya devam etti. Yeni başkan Sn. Karahan’ın enflasyon raporu toplantısında açıkladığı gibi hizmet enflasyonundaki katılığın ana nedeni “kiralar”dan kaynaklanıyor. Mayıs ayında TÜFE enflasyonu yüzde 73′ ü gördükten sonra aşağıya doğru yönünü çevirecek. Manşet enflasyondaki artışa en büyük oranda enerji fiyatlarındaki artışlar neden oldu. Gıda enflasyonu hala yüksekliğini koruyor. Resmi gıda enflasyonu yüzde 69.7, dar gelirlinin gıda enflasyonu ise %109.5.ithalat talebi ve dış ticaret açığı geriliyor enflasyon beklentilerinin seviyesi ve dağılımı iyileşti enflasyondaki ana eğilim tahminlerden daha hızlı gerilemekte.
Enflasyon ülkemizin bir türlü kalıcı olarak çözülemeyen kronik üç ana sorunundan biri. Diğer ikisi yüksek döviz açığı ve bununla bağlantılı cari açık sorunu. TÜİK’e göre son beş yılda fiyatı en çok artan 25 üründeki resmi enflasyon tam %500. Bu 25 ürün halkın genelinin tüketim sepetindeki ürünler. Bu defaki “enflasyon serüveni” çok farklı. Fiyat istikrarının tesisi zaman alacak. Makro göstergeleri bozmak çok kolay, yeniden tesisi çok zor, zaman alacak ve maliyeti yüksek olacak. Bu yılın sonu enflasyonun %36, gelecek yıl sonu %14 ve nihayet ancak 2026’da tek haneli yüzde 9’a düşmesi hedefleniyor.
Yılın ilk enflasyon raporu sunumu belki de son yılların gerek muhtevası, gerek kurumsallığın sergilenmesi, gerek vurgulanan hususlar ve gerekse soru cevap bölümündeki soruların niteliği ile konu dışı soruların cevaplanmaması bakımından son derece başarılıydı. Toplantı sonunda başkan yardımcısı Cevdet Akçay’ın konuşmasından bahsetmeden geçemeyeceğim. Adeta bir ders niteliğindeydi. Bu yönetimden önce izlenen para politikasındaki yanlışlıklar, karmaşıklık, makuliyetsizlik, bağlantılardaki kopukluklar bundan güzel anlatılamazdı. (Fonlama maliyeti-mevduat faizi bağlantısı, politika faizi- enflasyon bağlantısı, faiz-kur bağlantılarındaki kopuklukların yeniden ihdası için yedi aydır uğraşı verildiği). Vurgulanan ana fikre tamamen katılıyoruz. TCMB’nin doğru yönde adımlar attığını görüyoruz. Eğer araç bağımsızlığına müdahale edilmezse politikaların başarılı olma şansı mevcut.
“Enflasyon Raporu”ndaki açıklamaların kısa bir özetine gelince şunları söylemek mümkün; “İç talepte dengelenme devam ediyor. Likidite yönetimi önemli. Konut fiyatlarındaki düşüşün kiralara yansıması zaman alıyor. Bu yüzden hizmet enflasyonundaki katılık ve yükseklik devam ediyor. Mevduat faizleri, politika faizleri ve para politikasındaki sıkılık dezenfasyona yardımcı olacaktır. Ocak enflasyonu yüksek. Ancak tahminlerle tutarlı. Şubat-Mart verileri görüldüğünde resim daha netleşecektir. Faiz indirimini konuşmak için fazlasıyla erken. Kur korumalı ve kur farkı kaynaklı ödemeler dönem dönem likidite fazlası yaratıyor. Likidite konusuna çok önem veriliyor. Seçici kredi sıkılaşması yapılıyor. Rezerv biriktirmeye devam ediliyor. Türk lirasını güçlendirmeye devam edilecek. Kalıcı fiyat istikrarına ulaşana kadar sıkı para politikası sürdürülecek. Politika faizinin mevcut seviyesi enflasyon beklentileri tahmin aralığına yansıyana kadar sürdürülecek. Zorunlu karşılıklara faiz ödenmesi kararı piyasayı olumlu etkiledi. Enflasyon tahminleri değiştirilmiyor, sabit bırakıldı. Türk Lirasına geçişi sağlamak zorunluluğu var. Mal enflasyonunda etkili sonuçlar alınıyor ancak hizmet enflasyonunda katılıktan ötürü sonuç almak zamana yayıldı. Kredi kartlarında sınırlamalar üzerinde çalışmalar yapılıyor.”
İzlenen para politikasına başkan yardımcısının deyişiyle “fena halde inanmış” durumda olmak kararlılığı gösterir. Başkan yardımcılarıyla birlikte yanıtlar verilmesi kurumsallık sergilenmesi açısından olumlu. Başkanın merkez bankacılığı tecrübesi konuşmasının tümünde hissedildi. KKM’den çıkışların hızlanması olumlu. Sayın Başkan’ın konuşmasında, asgari ücret artışlarının enflasyonun nedeni olduğu konusundaki açıklamalarını yadırgamamak mümkün değil, geçen yılda firmaların kar artış oranlarındaki aşırı yüksekliğin yarattığı enflasyonlar da göz ardı edilmemeli.