3 Mart 2023 tarihli Resmî Gazete’de yayınlanan 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“Kanun”) ile 08 Eylül 1999 tarihinden önce ilk kez sigortalı sayılanların emekliliğe hak kazanması için bulunması gereken koşullara düzenleme getirilmiştir. Kamuoyunda Emeklilikte Yaşa Takılanlar (“EYT”) şeklinde dillendirilen düzenleme ile ilgili; çerçeve özet bilgiler bu yazının konusunu oluşturmaktadır.
08 Eylül 1999 tarihi öncesinde sigortalı sayılanlar ilgili Kanun’un kapsamından faydalanacaktır. EYT düzenlemesinden; SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı, Banka-Sigorta Sandığı sigortalıları gerekli sigortalılık süresi ve prim gün sayısı şartlarını doldurmak kaydıyla herhangi bir yaş şartı aranmaksızın yararlanabileceklerdir.
Dolayısıyla ilgili düzenlemede; sigortalıların, 4/1-(a), 4/1-(b) veya 4/1-(c) statüleri ile ilgili bir ayrım yapılmaksızın; emeklilik düzenlemelerinden yararlanma hakları, herhangi bir yaş şartına tabi olmaksızın, bulunmaktadır.
EYT kapsamında emekliliğin sağlanması için; sigortalının SGK’dan alacağı kıdem tazminatını gösterir yazı ve yaşlılık aylığı bağlanması talebine ilişkin evrakı; işverenine emeklilik nedeniyle istifa talebini içerir dilekçesi ile birlikte iletmesi gereklidir. Sigortalının işveren tarafından işten çıkışı “emeklilik” nedeniyle yapılmalı; işveren emeklilik nedeniyle istifa talebi doğrultusunda sigortalının işten ayrılışına dair, vakit kaybetmeksizin, her hâlükârda 10 gün içerisinde SGK’ya bildirimde bulunmalıdır.
İş ilişkisi bu kapsamda sona eren çalışana, işverenin; işçilik alacaklarını, kıdem tazminatını, yıllık izin kapsamında kullanılmamış izin ücretlerini, fazla çalışma ücretini, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde veya hafta tatillerindeki çalışmalara ilişkin varsa ödenmemiş ücretlerini ödeme yükümlülüğü bulunmaktadır. Bu ödemelerin, işten ayrılış ile birlikte, tam ve eksiksiz olarak ödenmesi gerektiğini; taksitle ödeme halinin ancak işçinin muvafakati ile yani işveren ve işçi arasında kurulacak bir anlaşmanın varlığı halinde mümkün olduğunun altını çizmek gerekir.
İşverenin emekli olan çalışanlarını tekrar işe almak gibi bir zorunluluğu olmadığını da ayrıca belirtmek gerekir. Bununla birlikte, emekli aylığı talebinde bulunarak ilk defa yaşlılık veya emekli aylığı bağlananlardan, yaşlılık veya emekli aylığı talebi nedeniyle işten ayrılış bildirgesi verilenlerin işten ayrılış tarihini takip eden 30 gün içerisinde en son çalışılan özel sektör işyerinde sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya başlamaları halinde, sosyal güvenlik destek primine tabi çalışılmaya başlandığı tarihten itibaren sosyal güvenlik destek primi işveren hissesinin beş puanlık kısmına isabet eden tutar Hazinece karşılanacaktır. Sosyal güvenlik destek primi işveren hissesi indiriminden yararlanılan sigortalının işten ayrılması halinde ise söz konusu sigortalıdan dolayı bu indirimden tekrar yararlanılamaz.