Yeni açıklanan Orta Vadeli Program‘da “Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi”nin kurulması öngörülüyor. OVP’ye göre bu yeni sistem 2024 yılı son çeyreğinde uygulamaya konulacak. Amaç tasarruf oranını yükseltmek ve böylece ekonominin sağlıklı yollardan fonlanmasına imkân yaratarak bütçe açığının olumsuz etkilenmesini önlemek. Yeni sistemle kişinin sosyal güvenlik sisteminde 60 yaşına kadar kalması isteniyor. Böylece sosyal güvenlik sistemindeki aktüerya dengesi açığının azaltılması hedefleniyor.Yeni oluşturulacak bu “BES Fon”larıyla emeklilerin daha önce aldıkları aylık gelirlerinin düşmemesi amaçlanıyor. Emeklilikte Yaşa Takılanlar sosyal güvenlik sisteminde tüm dengeleri değiştirdi. 2.2 milyon kişi emekliliğe hak kazandı. Süreç içinde sürelerini ve prim gün sayılarını dolduran çalışanlar emekliliğe hak kazanacaklar. Emekli sayısı 16 milyona yaklaştı. Önümüzdeki birkaç yılda 20 milyona ulaşacak. Emekli sayısı çalışan sayısından daha hızlı artıyor.Bu nedenlerden ötürü sosyal güvenlik açıkları çığ gibi büyümeye başladı. 2002-2023 döneminde sosyal güvenlik açığı 504 milyar TL’ye ulaştı. Emekliler çalıştıkları zamanki gelirlerinin gittikçe daha azını alıyor, hayat pahalılığı ve enflasyon arttıkça çok güç durumda kalıyorlar.OVP’ye göre tamamlayıcı emeklilik ise mevcut OKS(otomatik katılım sistemi) işverenlerin katkısı ile ikinci basamak emeklilik sistemine dönüşerek “ Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi” oluşturulacak. Mevcut OKS yaklaşık altı yıldır uygulanıyor. Zorunluluk yok, çalışan isterse sistemde kalıyor istemezse ayrılıyor. Yaklaşık 24 milyon kişi sisteme girdi. 17 milyonu çıktı, 7 milyon kişi devam ediyor. Şu anda BES’te bu fonda 48 milyon TL’ye yakın varlık oluştu. Bu sistemin TES’e evrilmesi hedefleniyor. OKS’deki sistemin eksikliği işveren katkısının olmaması. Hedeflenen sistemde ise işveren katkısı da olacak. Sistem şöyle işleyecek. Oranlar henüz yasal mevzuat netleşmediğinden belli değil. Çalışan, işveren ve devlet katkısından oluşacak fon. Sistemin zorunlu olup olmayacağı, kıdem tazminatının kaldırılıp kaldırılmayacağı henüz belli değil.
Sisteme neden gerek duyuldu? EYT sistemi ile birdenbire milyonlarca kişi emekliliğe hak kazanınca emeklilik sistemindeki aktif-pasif dengesi de bozuldu. Zaten dünya ortalamasının altındaydık. Kaç çalışan kaç emekliyi fonluyor? Sağlıklı bir sosyal güvenlik sisteminde 3-4 çalışanın bir emekliyi karşılaması (Aktif- pasif dengesi) gerekirken bizde bu oran 1.79’a düştü. EYT kapsamındakilerin süreç içinde emekli olmalarıyla bu oranın 1,3’lere kadar düşmesi bekleniyor. Getirilecek TES ile sosyal güvenlik sistemindeki çalışanların daha çok istihdamda kalmaları isteniyor. Çok prim ödeyenle daha az prim kişilerin emeklilik gelirleri arasındaki çelişkiler azaltılacak. Aktüeryal denge dediğimiz aktif-pasif dengesinin daha matematiksel bir yapıya kavuşması, sosyal güvenlik açıklarının azaltılması ve böylece gittikçe artan bütçeye yükün azaltılmasını sağlayacaktır. OKS, TES, BES gibi fonlar büyüdükçe hem kişilerin gelirleri artacak hem de ülkemizin tasarruf ve cari açık sorunları azalmış olacaktır.
Bilindiği üzere Anayasamızın 60.maddesi “Herkes sosyal güvenlik hakkına sahiptir. Devlet bu güvenliği sağlayacak gerekli tedbirleri alır ve teşkilatı kurar.” diyerek çalışanların bugüne kadar kazanmış oldukları güvenceler yapılacak yeni düzenlemelerle asla kaldırılmamalıdır. Ör: Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi ile kıdem tazminatı uygulamasının kaldırılacağı yazılıp çizilmektedir. Kıdem Tazminatı çalışanların yegâne hak ve güvencesidir. Mutlaka korunmalıdır. 2018 yılından bu yana çalışan ve emeklilerin milli gelirden aldıkları paylar azalmakta buna karşın sermaye gelirlerinin aldığı paylar artmaktadır. Sendikal gelişim ve süreç maalesef gittikçe olumsuz bir seyir izliyor. Gittikçe orta sınıfı yok olmakta olan toplumumuzda mevcut sosyal güvencelerin azaltılmamasına özen gösterilmelidir.
