Veriler ise son beş yılda yanan orman alanlarının dörde katlandığını gösteriyor. Çanakkale yangınında 40 bin dönümden fazla alan kül oldu. Çanakkale’de Damyeri köyü sakini ve ilk ihbarı yapan kişi Ali Güçlü, Milliyet’e elektrik direğindeki kablolardan düşen kıvılcımların otları tutuşturmasıyla yangının çıktığını söyledi.
Türkiye’de 1 Mayıs – 31 Ekim tarihleri arası yangın mevsimi kabul ediliyor. Sıcakların arttığı ve nem oranının düştüğü Temmuz ve Ağustos ayları en riskli dönem olarak görülüyor. Bu nedenle genel olarak yaz aylarında yangın riski daha yüksek oluyor. Türkiye son yılların en büyük yangınlarını 2021 yazında yaşadı. Orman Genel Müdürlüğü’nün verilerine göre, yangınların damgasını vurduğu 2021 yılında 2 bin 793 yangın sonucunda 139 bin 503 hektar orman alanı zarar gördü. Geçen yıl ise 2 bin 160 yangında 12 bin 799 hektarlık alan kül oldu. 2023 yılının ilk 6 aylık döneminde 547 adet orman yangını çıktı, 656 hektar orman alanı zarar gördü.
Geçen yılki orman yangınlarının yüzde 41’inin çıkış sebebi bilinmezken, Çanakkale’de çıkan orman yangını, gözleri bir kez daha Türkiye’deki orman yangınlarıyla mücadelede alınan önlemlere çevirdi. Uzmanlar, mücadelede uçaklardan ziyade önleyici önlemlerin önemine vurgu yapıyor.
2021 yılında Akdeniz Bölgesi’nde etkili olan ve günlerce söndürülemeyen yangınlar havadan müdahale yapılmaması tartışmaları da beraberinde getirmişti. 2021 yılındaki yangınlar sırasında Türk Hava Kurumu’na ait uçakların yangınlara müdahalede kullanılmasına izin verilmemesi eleştiri konusu olmuştu. O dönem, Orman Genel Müdürlüğü’nün envanterine kayıtlı herhangi bir yangın söndürme uçağı veya helikopteri bulunmuyordu. Bu yangınların ardından Orman Genel Müdürlüğü, envanterine uçak ve helikopter almaya başladı. Dönemin Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişçi, 30 Aralık 2022’de yaptığı açıklamada ilk T70 yangın söndürme helikopterini teslim aldıklarını açıkladı.
Ardından, 2023 yılında 20 yangın söndürme uçağı satın alma kararı alındı. Bu uçaklardan 4’ü, bu yıl Orman Genel Müdürlüğü’nün filosuna katıldı. 3 Mayıs 2023 tarihinde düzenlenen törende, 1 adet Sikorsky T70 tipi yangın söndürme helikopteri, 4 adet Air Tractor model yangın söndürme uçağı ile 1 adet keşif uçağı envantere girdi.
16 tane daha alınacaktı
Orman Genel Müdürü Bekir Karacabey, burada yaptığı konuşmada TUSAŞ tarafından yerli olarak üretildiğini söylediği 3 adet T70 yangına su atar helikopterini bu sezon orman yangınları ile mücadelede kullanacaklarını duyurdu. Kalan 16 uçağın ise 3 yıl içinde Orman Genel Müdürlüğü’nün filosuna katılacağını belirten Karacabey, “Envanterimizdeki uçak ve helikopter sayılarını her yıl kademeli olarak artırmaya devam edeceğiz ve filomuzun büyük kısmı da yerli ve milli olacaktır” dedi.
Son bir yılda yangınlarla mücadelede kullanılan araç gereç alımlara karşılık, orman yangınlarına havadan müdahaleyi büyük oranda kiralık uçak ve helikopterlerle yürütüyor. Bu yıl için5 Bayraktar TB2 İHA da kiralanmıştı.
Haziran ayı itibarıyla Orman Genel Müdürlüğü merkez ve taşra birimlerinde istihdam edilen memur ve sözleşmeli personel ile sürekli ve geçici işçi personel sayısı 43 bin 94 oldu. Bunlardan 20 bin 590’ı memur, 462’si sözleşmeli personel, 16 bin 495’i sürekli işçi, 5 bin 547’si ise geçici işçi oldu. Ayrıca geçen yıl orman yangınlarıyla mücadele ve önleme kapsamında toplam 113 bin 830 kişi yangın gönüllüsü olarak kaydedildi. Müdürlüğün 2 bin 369 hizmet vasıtası, 5 bin 121 adet iş ve koruma makinesi ve bin 86 adet üretim makinesi olmak üzere 8 bin 576 adet araç ve makine bulunuyor.
Neden önlenemiyor?
Yangın durumunda müdahalede kullanılacak araç gereç ve personele rağmen, verilere göre son beş yılda yanan orman alanları 4’de katlandı. Geçen yılki orman yangınlarının yüzde 41’inin nedenleri bilinmiyor.
Türkiye orman yangınlarında Akdeniz’in en riskli ülkeleri arasında kabul ediliyor. Ağaçların ya da çalıların yapılarında yeterli su olmaması, o bölgenin yeterince yağış almaması ve toprağın nemi tutmaması ormanların kuru olmasına yol açıyor. Bu durum yangınların daha kolay yayılmasında etkili oluyor.
Yaz mevsimi giderek kuraklaşırken, çok kurak dönemler üst üste geldiğinde oluşan fönlü hava tipi de orman yangınlarını artırıyor.
Ancak yangınların tek sebebi küresel ısınma değil. Orman Genel Müdürlüğü’nün verilerine göre geçen yıl çıkan orman yangınlarının sadece yüzde 16’sı doğal sebeplerle gerçekleşti. Yanan alanların ise sadece yüzde 4’ü doğal sebeplerle yandı.
