Rusya’nın Ukrayna’yı işgaliyle beraber Karadeniz’deki tahıl ihracatının etkilenmesi, küresel bir gıda krizini tetikleme niteliğindeydi. Reuters, haberinde Türkiye’nin bu bağlamda Rusya-Ukrayna antlaşmasındaki arabuluculuk rolüne dikkat çekti.
Rusya’nın anlaşmayı sadece 60 gün uzatacağını açıklamasının ardından Birleşmiş Milletler Perşembe günü Türkiye ve Ukrayna’ya destek vererek, Ukrayna’nın Karadeniz’deki birkaç limanından güvenli tahıl ihracatına izin veren anlaşmanın 120 günlük bir yenilenmesi çağrısında bulundu.
Anlaşma Cumartesi günü sona erecek. Temmuz ayında Birleşmiş Milletler ve Türkiye’nin arabuluculuğu yaptığı Rusya-Ukrayna olası bir gıda krizine karşı yapılan antlaşma, Kasım ayında yenilenmişti.
Türkiye Çarşamba günü anlaşmayı 60 gün yerine 120 gün uzatmak için müzakerelere devam edeceğini açıkladı. Ukrayna da anlaşmanın 120 gün süreyle yenilenmesi gerektiğini belirtti.
Rusya Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Maria Zakharova Perşembe günü gazetecilere Dujarric’in sözleri hakkında yorum yapması istendiğinde “Anlaşma 60 gün uzatılıyor.” dedi.
Anlaşmanın süresine ilişkin Rusya ve BM’nin açıklamalarındaki farka ilişkinse Zakharova, “(BM’nin) beceriksizliğinin bir göstergesi olabilir” diye ekledi.
Üst düzey BM ve Rus yetkililer, tahıl anlaşmasını uzatmak için Pazartesi günü Cenevre’de bir araya geldi.
Rusya’yı, Ukrayna’nın geçen yıl Karadeniz’deki tahıl ihracatına yeniden başlamasına izin vermeye ikna etmeye yardımcı olmak için, Temmuz ayında ayrıca üç yıllık bir anlaşma imzalandı ve bu anlaşmada Birleşmiş Milletler, Rusya’nın gıda ve gübre ihracatını kolaylaştırmaya yardım etmeyi kabul etti.
Batılı güçler, Ukrayna’yı işgali nedeniyle Rusya’yı sert yaptırımlarla boğdu. Moskova, gıda ve gübre ihracatına yaptırım uygulanmazken, ödemeler, lojistik ve sigorta sektörlerindeki kısıtlamaların bu tür sevkiyatlara engel olduğunu söylüyor.
Dujarric Salı günü yaptığı açıklamada, “Önemli ilerleme kaydedildi, ancak özellikle ödeme sistemleriyle ilgili olarak bazı engellerin devam ettiği doğru. Bu engelleri aşma çabalarımız hız kesmeden devam edecek.”
Birleşmiş Milletler’e göre, Ukrayna şimdiye kadar anlaşma kapsamında yaklaşık 25 milyon ton ağırlıklı olarak mısır ve buğday ihraç etti. Sevkiyatlar için en önemli varış noktaları Çin, İtalya, İspanya, Türkiye ve Hollanda oldu.
Perşembe günü Rusya’nın 60 günlük uzatma önerisi sorulduğunda, Moskova’nın stratejik ortağı olan Çin, anlaşmanın dengeli ve kapsamlı bir şekilde uygulanması çağrısında bulundu. Dışişleri bakanlığı sözcüsü Wang Wenbin de Çin’in tüm taraflarla iletişimi güçlendirmek ve küresel gıda güvenliğini artırmak istediğini vurguladı.