Alınan ekonomik kararlar ve yarınlara bakış

Gün geçmiyor mevzuat değişikliği olmasın. Geçtiğimiz hafta iki önemli karar alındı;

1) Firmaların yurt dışı kaynaklı dövizlerinin Türk lirasına dönüşümünün desteklenmesi tebliğine ilişkin uygulama talimatı kapsamında bankalar aracılığı ile TC Merkez Bankasına satılacak dövize kur +%2 döviz desteği imkânı tanındı. 

Bu kararı kamuoyu, geçmiş yıllarda işçi, ihracatçı vd. döviz girişlerine uygulanan farklı kur uygulamaları gibi yorumlandı. Oysa uygulamada konulan 3 ay döviz alamama taahhüdü ithalat ve ihracat yapan şirketler tarafından uygulanamaz olarak yorumlandı. Bu şirketler ihracat bedellerinin %40 dilimi için dahi bu taahhüdü verdiği taktirde ihtiyaç duyması halinde 3 ay döviz/kıymetli maden alımı yapamayacaklar. Bu bir dokunuz ancak çözüm üretecek karar olmaktan uzak kalıyor.

Oysa çözüm daha önce de yazılarımda belirttiğim, Antalya toplantısında Sayın Ticaret Bakanı’na ilettiğim gibi 24 Ocak 1980 kararlarının 2 milyar USD ihracatımızın 250 milyar üzerine çıkmasındaki etkilerinin günümüz koşullarında olumlu yanları ile ele alınması ve uygulamalarda karşılaşılan olumsuz sonuçlarına tedbir alınması ile mümkün olabilecektir. Kendilerine ihracatımızın palyatif değil alınacak radikal kararlarla kararlarla hedeflenen seviyelere ulaşılabileceğini ifade etmiştim. Hazineye zarar vermeden bu uygulamanın son derece mümkün olduğunu TİM Danışma Kurulunda da dile getirdim. Ülkemizin 2022 dış ticaret açığı 110,4 milyar USD. Döviz ihtiyacımızı çözmek için geleceği inşa etmek istiyorsak, geçmiş deneyimlerimizden yararlanmamız bize ışık tutacaktır.

Üreticilerimizin ve İhracatçılarımızın yaşadığı zorlukların temel nedenini iki rakamla sizlerle paylaşmak istiyorum:

TC Merkez Bankası Amerikan doları alış kurları:

3 Ocak 2022 tarihinde 13,4221 TL buna karşılık 30 Aralık 2022 tarihinde 18,6983 TL Dolar değer artışı %39,31 olmuştur.

Buna karşılık 2022 yılı için devletin ilan ettiği yeniden değerlendirme oranı % 122,93olup piyasalar gerçek enflasyonu TÜİK rakamları ile değil yeniden değerlendirme oranı mertebesinde algılamaktadır. Yurtdışı enflasyon oranları mertebesinde satış fiyatlarını artırsa dahi üretici ve ihracatçı firmaların bu şartlarda hedeflenen ihracat rakamlarına ulaşması mümkün değildir. Hedefimiz 500 veya 600 Milyar USD ise bunun için 1980 yılında alınan kararların yanlışlarını düzelterek uygulamaya koymalıyız. 

2) Kur korumalı hesaplara uygulanan +%3 tavan sınırının kaldırılması.

Bu kararla %9 olarak açıklanan politika faizinin üzerinde bankalar tarafından gerek mevduat gerekse krediler için uygulanan yüksek faizler resmiyet kazanmış oldu. Nitekim bankalar karar öncesi ilan edilen Türk lirası faizlerini daha da yükselterek “Döviz mevduatı/Türk lirası” mevduatı oranını tutturabilmek için Türk lirası talebine yöneldiler. Şubat ayında TL mevduatlarında artış göreceğiz ancak döviz mevduatlarda şu an için hala bir çözülme olmadığı görülmektedir. Kur korumalı mevduatlarda ise bir gevşeme hissedilmektedir.

Diğer taraftan bu kararla, uzun zamandır eleştirilen hazinenin kur korumalı hesaplara yaptığı ödemelerin de önümüzdeki aylarda hazine lehine azalması beklenmektedir.

Sonuç olarak ülkenin düze çıkabilmesi için dövize ihtiyaç duymaktadır. Unutulmamalı ki;“Üretmeyen toplumların tüketmeye hakkı yoktur”. Çıkışımız birlik beraberlik içinde, tutarlı, kalıcı politikalarla mümkün olacaktır.