Deniz taşımacılığı sektörü, küresel resesyon nedeniyle son üç aydır düşüş eğiliminde. Navlun fiyatlarındaki gerileme, konteynır adedinde görülüyor. Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği (UTİKAD) İzmir Çalışma Grubu Başkanı Taner İzmirlioğlu, limanlarda elleçlenen konteynır ve ihracat yükü miktarında ciddi düşüş yaşandığını söyledi. İzmirlioğlu, resesyon kaynaklı düşüşün devam etmesinden endişe ettiklerini belirtti.
UTİKAD İzmir Çalışma Grubu Başkanı Taner İzmirlioğlu, Gözlem Gazetesi Yayın Kurulu Toplantısı’nın konuğu oldu. Küresel ekonomideki yavaşlamaya bağlı olarak navlunda sert düşüş yaşandığını kaydeden İzmirlioğlu, fiyatların düşmesinin operatörleri zor durumda bıraktığını dile getirdi. Küresel durgunluğun limanlarda elleçlenen konteynır sayısını da düşürdüğünü ifade eden Taner İzmirlioğlu, “Bir istatistiğe dayandırmıyor, gözlemlerimle konuşuyorum. Kendi gözlemlerime göre son 3 ayda elleçlenen konteynır sayısında yüzde 30 oranında düşüş var. Bu çok ciddi bir rakamdır. Çünkü biz müşterilerimize sorduğumuzda ‘Avrupa kıpırdamıyor’ diyorlar. Alım yok. Biz taşıdığımız için bunu görebiliyoruz. Bir firmanın 10 siparişi varsa 7’ye düştü. Bizim yüzde 50-60 oranında ciromuz düştü.” diye konuştu.
Navlun ve elleçlenen konteynır sayısındaki düşüşün, ihracatta yaşanan gerilemeden kaynaklandığını anlatan İzmirlioğlu, “Talep olmazsa navlun da düşer, konteynır sayısı da” bilgisini verdi.
Deniz taşımacılığında yaşanan gerilemenin kaynağının küresel bazda enerji fiyatları, enflasyonun yükselmesi olduğunu vurgulayan Taner İzmirlioğlu, “Resesyon işaretleri herkesi korkuttu. Azalan tüketim, talebi düşürdü. Dolayısıyla konteynır adetleri çok ciddi derecede düştü. Depolarımız konteynırlar ile dolu.” dedi.
*********
Navlun hızla düştü
İzmirlioğlu’nun verdiği bilgiye göre pandemi döneminde tedarik zincirinde yaşanan aksaklıklar nedeniyle navlun fiyatları tarihi seviyeye çıktı. Konteyner krizinin de yaşandığı bu dönemde 15 bin dolar seviyelerine çıkan Uzakdoğu-Avrupa navlunu, Rusya-Ukrayna savaşının küresel ekonomide yarattığı etkilere bağlı olarak, düşüşe geçmişti. Bu düşüş son aylarda hızlandı. Drewry Dünya Konteyner Endeksi’ne göre, 18 Kasım 2021 tarihinde 40’lık konteyner navlunu 9 bin dolar seviyelerindeyken 19 Kasım 2022’de 2 bin 500 dolara kadar geriledi. Bu karlı dönemde navlundan elde ettikleri kazançlarını dev filo yatırımlarına harcayan konteyner operatörleri şimdi sıkıntı yaşamaya başladı. Taner İzmirlioğlu, bu durumu şöyle açıklıyor:
“Bundan bir sene önce konuşuyor olsaydık; ‘Bin dolarlık navlun nasıl 7 bin dolar oldu’ konusunu konuşuyor olacaktır. Bugün tam tarsini, 7 bin dolarlık navlun nasıl bin dolara düştü konusunu konuşuyoruz. Düşeceği belliydi. Ama mal talebinin bu kadar düşeceğini kimse öngöremedi. Navlunların yükseldiği dönemde Avrupa, Hindistan’dan, Çin’den yaptığı tedarikleri bırakarak Türkiye’ye tercih etti. Bu da bizim ihracatımızı olumlu etkiledi. Çünkü hem yakın hem navlunlar daha düşük hem de biz çözümde hızlıyız. Zaten hayatımız enflasyon, şoklara da alışığız. 2021-2022’nin son çeyreğine kadar ihracat iyiydi fakat şimdi düştü” diye konuştu.
İzmirlioğlu, “Nisan-mayıs gibi toparlanır diyen var. Konuştuğum firmalar ‘Biz martta siparişleri alırız nisanda göndermeye başlarız’ diyorlar. Yılın ikinci yarısına kadar sabıra ihtiyacımız var. Zaten bir kur konumuz var. Bu iş kurla da bağlantılı. Dolar 18’de kalırsa yine satamayacağız” ifadelerine yer verdi.
“Türkiye’nin lojistik performansı düşük”
Türkiye’nin lojistik performansının düşük olduğunu söyleyen İzmirlioğlu, “Dünyada lojistik performansları kriterleri var. Türkiye’de de özellikle gümrükler tarafında ve transitle ilgili puanımızı düşüren noktalar var. Türkiye transiti çok sevmiyor. Çünkü transitte başına iş geliyor. Başka maddeler çıkıyor, başka konular çıkıyor. Gümrük çok transiti sevmiyor. Ama Rusya konusunda bir yandan da transit üs olduk. Hayatını buna adayan çok ciddi karlar üreten lojistik firmaları oldu. Bu savaş belli Türk firmalarını Rusya’nın tedarikçisi olma noktasına getirdi ve orada onlar bu maddiyatın içinde yer aldılar” dedi.