Demokrasi öncesi zorbalık çok daha fazla idi. Tanrı kral gitti demokrasi gelmekte israrlı gibi. İki adım ileri, birkaç adım geri ama genelde bazı şeyler değişiyor.
Zorba devletin en güzel örneğini Polinezya adalarında Kaptan Cook, 1777 yılında taboo veya tabu kelimesini duydu ve bir linguist (yani kaptanlığın yanı sıra lisanlara meraklı biri) olarak hem seyir defterine yazdı hem de kendisi kullanmaya başladı. Hangi lisanda düşünülür düşünülmez gibi abuk korkuları bir yana bırakalım adadan adaya anlamlı değişiklikleri olan bir kaç bin kelimesi anca olan lisanlardaki tabu kelimesi dünya lisanları tarafından olduğu gibi alındı. Dinsel yasak, bazı şeylerin yenmesinin yasağı, bazı şeylerin söylenmesinin yasağı, bazı davranışların ‘yassah gardeşim, yassah’ olması gibi.
Bir şarkıcı Adem hakkında bir şey söyleyince (ki dünyadaki birçok bilim insanına göre Adem bir masal kahramanı) dili koparılasıca durumuna düşebiliyor. Her ülkede farklı normlar var. Ama internet sayesinde yepyeni nesiller yetişiyor ve İran’da mollalar zorba devlet konumunda, Mahsa Amini örneğinden sonra şaşırarak panikliyorlar. Bu kadar Kur’an kursu, bu kadar devlet eliyle beyin yıkanması ve sonunda böylesine bir tepki… Kadın saçı tabu imiş!
Youtube da izlediğim Maher’in gülmecesini, siz İran veya Çin’de bir lider veya muhalefet lideri hakkında yapılabileceğini bir an için düşünebiliyor musunuz? Başlık: Donald kimi beceriyor?
O İngilizcesini güldürü içinde dosdoğru söylüyor. Hatta geçen başkanın soy ismini değil ilk ismini yazmış. Aman Tanrım… Ben Türkçeye çevirirken bile tereddüt ediyorum, ‘acaba halkın şerefine aykırı bir söylem ile halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılamaktan sürtük falan diyerek zor duruma düşer miyim’ diye.
Evrim kabulü az bir ülkede evrimbilimi yok mu sayacağız? Hayır adım adım adımcık çevremizi aydınlatmaya çalışacağız bir mum misali.
Zorbadan koruyucu şefkatli devlete doğru yol alırken tabii ‘molla kendini kolla.’ Ama ister arada iki üç adım geri, istikamet kesin ileri! Biz göremeyecek olsak da yara bere alsak da, toplumlar ceberrut yüzyıllar yaşasalar da!